1. Глухі гук, шамаценне, шорганне ад лёгкага руху, дотыку, сутыкнення чаго‑н. з чым‑н. Са сваёй бакоўкі Веньямін прыслухоўваўся да шорахаў, што даляталі з Асінага пакойчыка.Навуменка.
2.перан. Дрыжыкі ад страху. Чуваць, як у вёсцы нехта крычыць, — нема, як толькі можа... Пасля стукае кулямёт — як хто, не перастаючы, б’е каменнем у шчыты. Ад гэтага па спіне ідзе шорах і дранцвеюць рукі.Пташнікаў.Успомніўшы чорта, у Юстапа бывала аж шорах па целе пойдзе.Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
но́та1
(лац. nota = знак, заўвага)
1) умоўны графічны знак для абазначэння музычнага гуку, а таксама сам гэты гук;
2) мн. музычны твор у нотным запісе (напр. папка з нотамі);
3) перан. тон гаворкі, у якім выражаецца пэўнае пачуццё (напр. н. незадавальнення).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Брыня́ць ’набухаць’. Здаецца, беларускае новаўтварэнне да слав.*brьněti: укр.брені́ти, брині́ти ’гучаць; цвісці, красавацца’, ст.-польск.brznieć (польск.brzmieć), чэш.brněti і г. д. ’гучаць’. Як заўважыў Брукнер, 45, словы, якія азначаюць гучанне, гук, часта азначаюць і набуханне. Параўн. слав.*bręk‑ (гукапераймальная аснова) і *bręk‑ ’набухаць’ (гл. бра́кнуць), польск.brzmieć ’тс’, але nabrzmiały ’набухлы’. Бел.брыня́ць < *brьněti (развівалася, можа, пад польск. уплывам?). Адсюль і бры́на ’цвіль’ (гл.). Сюды адносіцца і абрыняць (гл.) ’напухнуць, азызнуць’ (гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 2, 74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́зукаваць ’да тонкасцей вывучыць чые-небудзь уласцівасці’ (Гарэц.). Сюды ж, відавочна, вызюка́ць ’вызываць’ і вызю́кацца ’адклікнуцца, прагаварыцца’ (Нас.). Рус.дыял.зук ’гук’, вы́зукать ’вычарпаць’, чэш.дыял.zukať ’удараць, стукаць’, zugať ’прагна есці або піць’, серб.-харв.зу̀кати, зу̑кам ’гусці; шапнуць, кінуць слова’, балг.зу́квам ’крычаць на ўсё горла’. Гукапераймальнае. З іншай ступенню чаргавання гл. зык, зыкаць (Фасмер, 2, 108 і наст., Махэк₂, 719; БЕР, 656). Развіццё семантыкі можна высветліць праз магчымае існаванне прамежкавага значэння ’вывучаць чые-небудзь уласцівасці, распытваючы пра іх’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лэп!1 ’пра мацанне, абмацванне’ (мсцісл., Нар. лекс.), ’хап, цап’ (віл., швянч., Сл. ПЗБ). Балтызм, параўн. літ.lep! — для абазначэння бегу рыссю. У паўн.-слав. мовах для раптоўнага хапання, мацання ўжываецца лап!, łap! lap!, якія з прасл.lapъ! (больш падрабязна гл. Слаўскі, 4, 464).
Лэп!2 — пра гук, калі злёгку выцяць рукой (КЭС, лаг). Іншы варыянт выклічніка лоп! (гл.).
Лэп3 ’лоб’ (шчуч., КЭС). Да лоб1 (гл.). Сюды, відаць Лэпʼe — назва поля (в. Радастава, драг., Клім., Бел. анам., 1985) < lobьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
aspiration
[,æspəˈreɪʃən]
n.
1) імкне́ньне n., мо́цнае жада́ньне; амбі́цыя f.
2) удыха́ньне n.; уды́х -у m., дыха́ньне n.
3) прыдыха́ньне n., прыдыха́льны гук
4) Med. асьпіра́цыя f., высо́сваньне ва́дкасьці ці паве́тра з по́ласьці це́ла
5) усмо́ктваньне, прысмо́ктваньне, сса́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
glance
[glæns]1.
n.
1) бе́глы по́зірк; по́гляд -у m.
2) бліск -у m., блі́сканьне, зіхаце́ньне n.
2.
v.i.
1) пазіра́ць; загляда́ць
2) блі́скаць, зіхаце́ць
3) адбіва́цца (пра гук, про́мень)
3.
v.t.
1) кі́даць бе́глы по́зірк
2) уба́чыць мімахо́дзь
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
cry1[kraɪ]n.
1. плач, енк;
have a good cry вы́плакацца
2. крык, вы́крык, во́кліч;
a cry for help крык аб дапамо́зе;
a cry of pain крык бо́лю;
give a cry ускры́кнуць, закрыча́ць
3. кліч, за́клік
4. рэ́зкі гук, які́ ўтвараецца пту́шкамі
♦
a far cry (from) вялі́кая ро́зніца; вялі́кая адле́гласць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пані́зіцца, ‑ніжуся, ‑нізішся, ‑нізіцца; зак.
1. Стаць, зрабіцца больш нізкім, меншым па вышыні або размясціцца нізка ад паверхні чаго‑н. [Ліда:] — Расліны заняпалі тут таму, што панізіўся ўзровень вады ў глебе.Паслядовіч.// Пагоршыцца, аслабець. Паспяховасць панізілася.
2.(1і2ас.неўжыв.). Паменшыцца (пра ўзровень, ступень, сілу, інтэнсіўнасць чаго‑н.). [Вера:] — Падкормка канчаецца, трэба ж нешта рабіць. А то надоі панізяцца...Асіпенка.
3.(1і2ас.неўжыв.). Стаць цішэйшым (пра голас, гук і пад.). Голас панізіўся да шэпту.// Набыць больш нізкае гучанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безжыццёвы, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены жыцця, мёртвы. Візэнер з жудасцю адпіхнуў ад сябе ўжо безжыццёвае цела.Шамякін.
2. Нерухомы, вялы, малавыразны. Правая рука [Каршукова] абыякава ляжала на Ядвісіным плячы. Гэтая безжыццёвая халодная рука чамусьці раздражняла Ядвісю.Асіпенка.У яго [гаспадара] быў безжыццёвы, пусты позірк, і пад вачыма ляжалі цені.Лупсякоў.
3. Без прыкмет якога‑н. жыцця, руху. Моцны звонкі гук набліжаўся, і нельга было зразумець, адкуль ён ідзе: ні то з горада, ні то з безжыццёвых караблёў, што стаяць па той бок бухты.Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)