тяну́ться
1. в разн. знач. цягну́цца; (о времени — ещё) до́ўжыцца;
степь тяну́лась на деся́тки киломе́тров стэп цягну́ўся на дзяся́ткі кіламе́траў;
рези́на тя́нется гу́ма ця́гнецца;
боле́знь тя́нется уже́ ме́сяц хваро́ба ця́гнецца ўжо ме́сяц;
в доро́ге вре́мя о́чень тя́нется у даро́зе час ве́льмі ця́гнецца;
расте́ния тя́нутся к со́лнцу раслі́ны ця́гнуцца да со́нца;
ме́дленно тя́нутся обо́зы мару́дна ця́гнуцца або́зы;
тяну́ться к зна́ниям цягну́цца да ве́даў;
ребёнок тя́нется к ма́тери дзіця́ ця́гнецца да ма́ці (ма́церы);
2. (волочиться, плестись) цягну́цца, пле́сціся, валачы́ся;
3. страд. цягну́цца, кра́сціся; см. тяну́ть 1, 3.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
адхіну́цца сов.
1. (о загнутом) отогну́ться, отверну́ться, отпахну́ться;
рог насто́льніка ~ну́ўся — у́гол ска́терти отогну́лся (отверну́лся);
2. (свернуть с дороги) посторони́ться;
~ні́ся тро́хі, прапусці́ мяне́ — посторони́сь немно́го, пропусти́ меня́;
3. (податься в сторону) отстрани́ться, уклони́ться, отклони́ться, отшатну́ться;
а. ад уда́ру — отстрани́ться (уклони́ться) от уда́ра;
яна́ рэ́зка ~ну́лася — она́ ре́зко отшатну́лась;
4. перен. (отказаться от общения) отверну́ться, отшатну́ться;
сябры́ ~ну́ліся ад яго́ — друзья́ отверну́лись (отшатну́лись) от него́;
5. перен., разг. отлучи́ться (на короткое время);
а. на хвілі́нку з до́му — отлучи́ться на мину́тку и́з дому
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ляце́ць несов., в разн. знач. лете́ть; (о быстром беге и т.п. — ещё) мча́ться; нести́сь;
самалёт ляці́ць — самолёт лети́т;
бу́сел ляці́ць — а́ист лети́т;
камяні́ з гру́катам ляце́лі ўніз — ка́мни с гро́хотом лете́ли вниз;
гу́кі ляце́лі ўдалечыню́ — зву́ки лете́ли вдаль;
матацы́кл ляце́ў з вялі́кай ху́ткасцю — мотоци́кл лете́л (мча́лся, нёсся) с большо́й ско́ростью;
дні і ты́дні ляце́лі непрыкме́тна — дни и неде́ли лете́ли незаме́тно;
гро́шы ляця́ць — де́ньги летя́т;
◊ л. страло́й — лете́ть стрело́й;
час ляці́ць — вре́мя лети́т;
лес сяку́ць — трэ́скі ляця́ць — посл. лес ру́бят — ще́пки летя́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
всёI
1. мест. усё (род. усяго́, дат. усяму́, вин. усё, твор., пред. усі́м, мн., см. все);
от всего́ се́рдца ад усяго́ сэ́рца;
при всём том пры ўсім тым;
всего́ хоро́шего усяго́ до́брага;
всё равно́ усё ро́ўна;
2. в знач. сущ., мн. нет усё;
я на всё гото́в я на ўсё гато́ў;
он всего́ бои́тся ён усяго́ баі́цца;
всего́ понемно́гу (понемно́жку) усяго́ патро́ху (патро́шку);
вот и всё вось і ўсё;
всё на све́те усё на све́це;
по всему́ ви́дно па ўсім ві́даць;
всему́ своё вре́мя на ўсё свой час.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
подра́тьI сов.
1. (некоторое время, слегка, немного) падра́ць; падзе́рці;
2. (долго, неоднократно) пападзіра́ць, пападра́ць;
3. (изорвать, порвать что-л., нарвать в каком-л. количестве) падра́ць, падзе́рці; надра́ць, надзе́рці;
4. (наказать поркой) пабі́ць, набі́ць; (за волосы, за уши) разг. падра́ць, падзе́рці; надра́ць, надзе́рці; (за волосы — ещё) разг. начу́біць; (за уши — ещё) пакруці́ць, (долго, неоднократно) папакру́чваць, папакруці́ць, накруці́ць; пату́заць, нату́заць;
подра́ть за́ уши падра́ць (падзе́рці, падра́ць, надзе́рці, пакруці́ць, накруці́ць) за ву́шы, накруці́ць ву́шы;
подра́ть за во́лосы падра́ць (падзе́рці, надра́ць, надзе́рці, пату́заць, нату́заць) за валасы́, начу́біць;
5. (быстро побежать) разг. драпану́ць, даць дра́ла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
течьI несов.
1. цячы́;
река́ течёт на юг рака́ цячэ́ на по́ўдзень;
кровь течёт из ра́ны кроў цячэ́ з ра́ны;
кры́ша течёт дах цячэ́;
2. перен. ісці́, прахо́дзіць, міна́ць; (плыть) плы́сці, плыць;
всё течёт, всё изменя́ется усё цячэ́, усё мяня́ецца (змяня́ецца);
вре́мя течёт бы́стро час ідзе́ (прахо́дзіць, міна́е) ху́тка;
мы́сли теку́т ду́мкі плыву́ць;
◊
слю́нки теку́т слі́нка цячэ́;
по уса́м текло́, а в рот не попа́ло быў на мяду́, аблі́ў мёдам бараду́; па барадзе́ цякло́, а ў ро́це су́ха было́; па губа́х цякло́, ды ў ро́це не было́; адно́ гу́бы памачы́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
свобо́да
1. в разн. знач. свабо́да, -ды ж.;
свобо́да во́ли свабо́да во́лі;
свобо́да сло́ва свабо́да сло́ва;
свобо́да печа́ти свабо́да дру́ку;
свобо́да собра́ний свабо́да схо́даў;
гражда́нские свобо́ды грамадзя́нскія свабо́ды;
полити́ческие свобо́ды паліты́чныя свабо́ды;
демократические свобо́ды дэмакраты́чныя свабо́ды;
предоста́вить кому́-л. по́лную свобо́ду де́йствовать даць каму́-не́будзь по́ўную свабо́ду дзе́йнічаць;
свобо́да ли́чности свабо́да асо́бы;
соотноше́ние свобо́ды и необходи́мости филос. суадно́сіны свабо́ды і неабхо́днасці;
завоева́ть свобо́ду заваява́ць свабо́ду;
2. (воля) во́ля, -лі ж.;
вы́пустить птиц на свобо́ду вы́пусціць пту́шак на во́лю;
лиши́ть кого́-л. свобо́ды пазба́віць каго́-не́будзь во́лі;
◊
на свобо́де (в свободное время) у во́льны час (во́льным ча́сам, во́льнай часі́най).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
уби́ть сов.
1. (умертвить) забі́ць, мног. пазабіва́ць;
уби́ть напова́л забі́ць напава́л;
2. перен. (уничтожить) зні́шчыць;
3. перен. (глубоко огорчить, привести в отчаяние) прыбі́ць, прыгне́сці, прыве́сці ў ро́спач; (ошеломить) ашаламі́ць, агало́мшыць;
это изве́стие его уби́ло гэ́та ве́стка яго́ прыбі́ла (прыгняла́, прывяла́ ў ро́спач);
4. перен., разг. (потратить на что-л.) патра́ціць; (издержать — ещё) расхо́даваць, вы́даткаваць; (о времени) змарнава́ць;
уби́ть мно́го эне́ргии на что́-л. патра́ціць шмат эне́ргіі на што-не́будзь;
5. (уплотнить, утрамбовать) разг. убі́ць, утрамбава́ць;
6. (покрыть) карт., разг. пабі́ць;
уби́ть туза́ ко́зырем пабі́ць туза́ ко́зырам;
◊
уби́ть вре́мя змарнава́ць час;
уби́ть мо́лодость змарнава́ць маладо́сць;
убе́й меня́ бог забі́ мяне́ бог;
уби́ть бобра́ ашука́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
указа́ть сов.
1. (показать) паказа́ць; (обратить внимание, отметить — ещё) зазна́чыць; (назвать) назва́ць;
указа́ть па́льцем на кого́-л. паказа́ць па́льцам на каго́-не́будзь;
указа́ть доро́гу паказа́ць даро́гу;
указа́ть на недоста́тки в рабо́те зазна́чыць, што ў рабо́це ёсць недахо́пы, паказа́ць на недахо́пы ў рабо́це;
указа́ть кни́гу назва́ць кні́гу;
2. (разъяснить) расказа́ць, растлума́чыць; (дать наставление, научить — ещё) указа́ць, навучы́ць;
указа́ть, как вести́ рабо́ту расказа́ць (растлума́чыць, указа́ць, навучы́ць), як ве́сці рабо́ту (як працава́ць);
3. (установить, определить, назвать, наметить) вы́значыць, прызна́чыць, назва́ць;
указа́ть ме́сто встре́чи вы́значыць (прызна́чыць, назва́ць) ме́сца сустрэ́чы;
указа́ть вре́мя прие́зда вы́значыць (прызна́чыць, назва́ць) час прые́зду;
◊
указа́ть (на) дверь паказа́ць на дзве́ры.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
звалі́цца I сов., в разн. знач. свали́ться; (вниз — ещё) упа́сть; свороти́ться; (о самолёте, машине, корабле — ещё) накрени́ться; сверну́ться;
з во́за ~лі́ўся сноп — с во́за свали́лся (упа́л) сноп;
ён уве́сь час дрэ́нна адчува́ў сябе́ і, нарэ́шце, ~лі́ўся — он всё время пло́хо себя́ чу́вствовал и, наконе́ц, свали́лся;
~лі́лася на мяне́ ця́жкая спра́ва — свали́лось на меня́ тру́дное де́ло;
◊ гара́ з плячэ́й ~лі́лася — гора́ с плеч свали́лась;
як з не́ба ~лі́ўся — как с не́ба свали́лся;
ка́мень з сэ́рца ~лі́ўся (спаў) — ка́мень с се́рдца свали́лся
звалі́цца II сов. сваля́ться, уката́ться;
сукно́ до́бра ~лі́лася — сукно́ хорошо́ сваля́лось (уката́лось)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)