Медуні́ца 1, мядуні́ца; мядуні́шнік ’шчамяліца няясная, Pulmonaria obscura Dum. (віц., Кіс.; свісл., Сл. ПЗБ; Бяльк.), рус. смал., наўг. медуни́чник, сіб. меду́нка, укр. меду́нка, польск. miodunka, miodynka, серб.-харв. меду́нак, медуњак, меду̀ника, меду̀ница, балг. медуни́ка, палес. медуні́ца ’зябер, Galeopsis L.’ (ТС), рус. паўн. медуни́чник, медуни́ца ’тс’; медуні́ца ’спірэя вербалістая, Spiraea salicifolia L.’ (віц., Кіс.; Грыг., ТСБМ, Дэмб.), мяду́ніца ’спірэя вязавая, Spiraea ulmaria L.’ (Касп.), рус. валаг., наўг., смал. медуни́ца, серб.-харв. меду̀ника ’тс’. Да мёд (гл.). Названы паводле таго, што з’яўляюцца добрымі меданосамі. Таксама Каламіец і Шамота (Мовознавство, 1979, 4, 24).
Медуні́ца 2, мідуні́чка ’сорт яблыкаў’ (Нас.; бялын., Янк. Мат.). Да мёд. Названа паводле салодкага смаку. Аналагічна: укр. меду́нка, польск. miodówka ’салодкая грушка’, славен. mę̑dovka, серб.-харв. меду̀ника, medvańa ’салодкая груша, яблык’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Масляністая лошыцкая (сорт грушы) 4/46—47 (укл.), 47; 7/68; 9/313; 12/516
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
разбо́р м.
1. (действие) разбо́р, -ру м.; неоконч. разбіра́нне, -ння ср.; разгля́д, -ду м., разгляда́нне, -ння ср.; см. разбира́ть 1, 2;
граммати́ческий разбо́р граматы́чны разбо́р;
2. уст. (критическая статья, отзыв) разгля́д, -ду м., разбо́р, -ру м.;
разбо́р содержа́ния кни́ги разгля́д зме́сту кні́гі;
3. (сорт, разряд) сорт, род. со́рту м., гату́нак, -нку м.;
мука́ второ́го разбо́ра мука́ друго́га со́рту;
4. (разборчивое отношение) разбо́р, -ру м.;
с разбо́ром з разбо́рам;
без разбо́ру (разбо́ра) без разбо́ру;
◊
прийти́ к ша́почному разбо́ру прыйсці́ на ша́пачны разбо́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
невысо́кі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае невялікую вышыню; нізкі. Дым з невысокага коміна заўсёды калыхаўся над рачнымі хвалямі. Гартны. Адам — невысокі, каранасты хлапец з кучаравымі валасамі. Якімовіч. // Які знаходзіцца або адбываецца на нязначнай вышыні. Невысокая столь. □ З чыстай, у асенніх фарбах прасекі [Андрэй] выходзіць на паляну гонкага трапяткога асінніку і жмурыцца ўжо невысокаму сонцу. Ракітны.
2. Нязначны па колькасці, сіле і пад., невялікі. Невысокі ціск. Невысокая тэмпература.
3. Другарадны па якасці. Невысокі сорт тавараў.
4. Які не дасягнуў высокай ступені развіцця, дасканаласці. Невысокая кваліфікацыя.
5. Пасрэдны; адмоўны. Невысокая ацэнка.
6. Сярэдні паміж нізкім і высокім (пра гукі, голас). Невысокі тон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nature [ˈneɪtʃə] n.
1. прыро́да;
(Mother) Nature ма́ці-прыро́да;
the laws of nature зако́ны прыро́ды
2. нату́ра, хара́ктар;
human nature чалаве́чая/людска́я прыро́да, чалаве́чыя сла́басці;
by nature па прыро́дзе, па хара́ктары, па нату́ры;
He is kind by nature. Па характары ён добры чалавек.
3. тып, род, сорт;
Things of that nature do not interest me. Падобныя рэчы мяне не цікавяць.
♦
against nature ненатура́льны, ненарма́льны; амара́льны;
let nature take its course не ўме́швацца ў ход падзе́й; дазваля́ць падзе́ям ісці́ сваі́м пара́дкам
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БУЛА́Т,
булатная сталь (ад перс. пулад сталь), вугляродзістая сталь, якая вызначаецца высокай цвёрдасцю, пругкасцю, вязкасцю, зносастойкасцю, своеасаблівай структурай і ўзорыстасцю паверхні. Асн. асаблівасць мікраструктуры булату — аптымальнае па дысперснасці і канфігурацыі спалучэнне высокавугляродзістых (дробнаігольчасты мартэнсіт) і нізкавугляродзістых (ферыт) мікрааб’ёмаў. Адрозніваюць булат літы (т.зв. вутц) і зварачны (больш нізкай якасці).
Вытв-сць булату была вядома ў Індыі, Іране, Сірыі («дамаская сталь»), у краінах Сярэдняй Азіі. Выкарыстоўваўся на выраб халоднай зброі выключнай трываласці і вастрыні. Клінок з булату не ламаецца, не мае астаткавай дэфармацыі. У 14 ст. сакрэт вырабу булат быў страчаны. Навук. асновы вытв-сці булату распрацаваў рус. металург П.П.Аносаў (у 1833 вырабіў булатны клінок). Атрыманне булатнай структуры забяспечваецца асаблівасцямі саставу, тэхналогіі выплаўкі, коўкі, тэрмічнай і мех. апрацоўкі. Узорыстасць бывае паласавая і струменістая (ніжэйшыя сарты булату), хвалістая (сярэдні, сорт), сеткаватая і каленчатая (вышэйшыя сарты).
Літ.:
Гуревич Ю.Г. Загадка булатного узора. М., 1985;
Мезенин Н.А. Занимательно о железе. 2 изд. М., 1977.
т. 3, с. 328
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Паўночная (сорт чарэшні) 4/193; 6/108; 7/321; 8/342, 385; 11/205; 12/516
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Разварыстая (сорт бульбы) 1/275; 2/464, 464—465; 3/341; 9/66, 471; 12/515
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Безнасенка (сорт грушы) 2/200, 502; 4/46; 5/64; 6/371; 8/82; 9/360
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Беларускі сінап (сорт яблыні) 2/246; 7/482; 9/313; 10/68; 11/520; 12/516
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)