Ad res portandas asini vocitantur ad aulam
Аслоў клічуць на двор для перавозкі цяжару.
Ослов кличут на скотный двор для перевозки тяжестей.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Ad res portandas asini vocitantur ad aulam
Аслоў клічуць на двор для перавозкі цяжару.
Ослов кличут на скотный двор для перевозки тяжестей.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Stipite momenta nulla sunt fune retenta
Час не прывязаны да ствала дрэва канатам.
Время не привязано к стволу дерева канатом.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
адно́
1. (
2.
3.
4. союз
5. союз
6. частица
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́ха
1. несча́стье; беда́
2.
◊ на́ л. — к сожале́нию;
на л. — на чёрта, на кой чёрт;
л. ве́дае што — чёрт зна́ет что;
як на то́е л. —
каб на цябе́ л. — чтоб на тебя́ чёрт, чтоб тебе́ пу́сто бы́ло;
л. яго́ (вас, іх і г.д.) ве́дае — чёрт (ле́ший) его́ (вас, их и т.п.) зна́ет;
л. яго́ разбярэ́ — чёрт его́ разберёт;
л. яго́ бяры́ — чёрт с ним; прах его возьми́;
л. на яго́ — чёрт побери́ (подери́);
л. з ім — чёрт с ним;
не паміна́ць (успаміна́ць) лі́хам — не помина́ть ли́хом;
пазна́ць, пачы́м фунт л. — узна́ть, почём фунт ли́ха;
адку́ль усё л. ўзяло́ся — отку́да (из-за чего́) сыр-бор загоре́лся;
на яко́е л. — на кой чёрт, на кой тут;
няха́й яму́ л. — будь он нела́ден;
няма́ л. без дабра́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́мень
○ кашто́ўны к. — драгоце́нный ка́мень;
ві́нны к. — ви́нный ка́мень;
◊ к. на душы́ (на — сэ́рцы) ка́мень на душе́ (на се́рдце);
~нем ле́гчы — ка́мнем лечь;
~нем упа́сці — ка́мнем упа́сть;
як к. у ваду́ —
як к. на шы́і —
трыма́ць к. за па́зухай — держа́ть ка́мень за па́зухой;
~ня на ~ні не пакі́нуць — ка́мня на ка́мне не оста́вить;
краевуго́льны к. — краеуго́льный ка́мень;
про́бны к. — про́бный ка́мень;
к. спатыкне́ння — ка́мень преткнове́ния;
філасо́фскі к. — филосо́фский ка́мень;
пад ляжа́чы к. вада́ не цячэ́ —
сэ́рца не к. —
найшла́ каса́ на к. —
на адны́м ме́сцы і к. абраста́е —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сон I (род. сну)
○ летаргі́чны с. — летарги́ческий сон;
◊ прые́мнага сну — прия́тного сна;
засну́ць (спаць) ве́чным сном — засну́ть (спать) ве́чным сном;
як праз с. —
сну ні ў адны́м во́ку — сна ни в одно́м глазу́;
як у сне —
наганя́ць с. — нагоня́ть сон;
вы́біцца са сну — потеря́ть сон;
спаць мёртвым сном — спать мёртвым сном;
і (у сне) не сні́лася — и (во сне) не сни́лось;
с. спра́ўдзіўся — сон в ру́ку;
спаць сном пра́ведніка — спать сном пра́ведника;
спаць непрабу́дным сном — спать непробу́дным сном;
спаць (засну́ць) апо́шнім сном — спать (засну́ть, усну́ть) после́дним сном;
сагна́ць с. — вздремну́ть, прикорну́ть
сон II (
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́ра
1. ме́ра, -ры
ме́ра длины́ ме́ра даўжыні́;
ме́ра ве́са ме́ра вагі́;
куби́ческие ме́ры кубі́чныя ме́ры;
2. (мероприятие) за́хад, -ду
кра́йние ме́ры кра́йнія (надзвыча́йныя) ме́ры (за́хады);
реши́тельные ме́ры рашу́чыя ме́ры (за́хады);
ме́ра наказа́ния ме́ры пакара́ння;
приня́ть ме́ры прыня́ць ме́ры (за́хады);
ме́ры взыска́ния ме́ры спагна́ння;
ме́ры пресече́ния ме́ры стрыма́ння (спыне́ння);
ме́ры предосторо́жности ме́ры засцяро́гі;
ме́ры социа́льной защи́ты ме́ры сацыя́льнай засцяро́гі;
ме́ра счёта ме́ра лічэ́ння;
◊
без ме́ры без ме́ры, (безмерно) непаме́рна, бязме́рна;
сверх ме́ры, че́рез ме́ру звыш ме́ры, праз ме́ру, (чрезмерно) празме́рна, зана́дта;
по кра́йней ме́ре прына́мсі;
по ме́ре того́ па ме́ры таго́;
в значи́тельной ме́ре у зна́чнай ступе́ні (ме́ры);
по ме́ре возмо́жности па ме́ры магчы́масці (мажлі́васці);
в по́лной ме́ре у по́ўнай ме́ры, (вполне) ца́лкам;
в ме́ру у ме́ру, (достаточно) даво́лі;
по ме́ньшей ме́ре са́ма ме́ней;
по ме́ре того́,
в той ме́ре,
знать ме́ру ве́даць ме́ру;
чу́вство ме́ры пачуццё ме́ры.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адзі́н (
◊ аднаго́ ра́зу — одна́жды,
аднаго́ дня — в оди́н прекра́сный день;
адны́м за́хадам — а) заодно́, попу́тно; б) в оди́н приём;
а. адны́м — оди́н-одинёшенек; оди́н,
а.-адзіню́ткі — а) (совершенно одинокий) оди́н-одинёшенек; оди́н,
а. душо́ю — оди́н-одинёшенек;
а. кане́ц — оди́н коне́ц;
а. крок — оди́н шаг;
а. пад а. (адна́ пад адну́, адно́ пад адно́) — оди́н к одному́ (одна́ к одно́й, одно́ к одному́;
а. пад адны́м — оди́н друго́го ме́ньше; мал мала́ ме́ньше;
хава́цца а. за аднаго́ — пря́таться оди́н за одного́;
а. за адны́м; а. за другі́м — друг за дру́гом, оди́н за други́м, гусько́м;
а. пры адны́м (адна́ пры адно́й, адно́ пры адны́м) — о́чень бли́зко, вплотну́ю, ря́дышком;
а. у а. (адна́ ў адну́, адно́ ў адно́) —
а. час — одно́ вре́мя;
а. чорт (адна́ тра́сца) — оди́н чёрт;
а. як кол (па́лец) — оди́н,
адна́ нага́ тут, друга́я там — одна́ нога́ здесь, друга́я там;
адна́ (то́лькі) на́зва — одно́ (то́лько) назва́ние;
адна́, як былі́нка ў по́лі — одна́,
аднаго́ по́ля я́гады — одного́ по́ля я́годы;
адно́ за адны́м — одно́ за други́м;
адно́ што —
(усе́) як а. — (все)
у адно́ сло́ва — в одно́ сло́во;
у а. го́лас — в оди́н го́лос;
у а. міг (мо́мант) — в оди́н миг, в мгнове́ние о́ка;
а. на а. — а) (друг против друга) оди́н на оди́н; б) оди́н на оди́н, с гла́зу на глаз;
усе́ да аднаго́ — все до одного́, все до еди́ного;
адно́ з двух — одно́ из двух;
адзі́н з адны́м — друг с дру́гом;
адзі́н з другі́м — оди́н с други́м;
адно́ і то́е — одно́ и то́ же;
усё адно́ — всё равно́, всё одно́, всё еди́но;
адно́й наго́й у магі́ле стая́ць — одно́й ного́й в моги́ле стоя́ть;
адны́ гады́; у адны́х гада́х — в одно́м во́зрасте, в одни́х лета́х;
адны́м во́кам — одни́м гла́зом;
адны́м ву́хам чуць — кра́ем у́ха слы́шать;
адны́м ды́хам (ду́хам) — одни́м ду́хом;
адны́м уда́рам — одни́м уда́ром;
адны́м ма́хам — одни́м ма́хом;
за адны́м ма́хам — заодно́, в оди́н приём;
адны́м мі́рам ма́заны — одни́м ми́ром ма́заны;
адны́м сло́вам — одни́м сло́вом;
а. аднаго́ ва́рты — два сапога́ па́ра, друг дру́га сто́ят;
за адны́м скры́пам — одни́м ма́хом;
за а. прысе́ст — в оди́н присе́ст;
ігра́ць у адну́ ду́дку — дуде́ть в одну́ дуду́;
на а. зуб — на оди́н зуб;
на а. капы́л — на оди́н покро́й;
на а. лад — на оди́н лад;
на а. мане́р — на оди́н мане́р; одина́ково;
на а. твар — на одно́ лицо́;
на адно́й назе́ — на одно́й ноге́;
па адны́м — по одному́;
пад адны́м да́хам — под одно́й кры́шей;
ста́віць на адну́ до́шку — ста́вить на одну́ до́ску;
стры́гчы (усі́х) пад адзі́н грэ́бень — стричь (всех) под одну́ гребёнку;
у адно́й ме́ры — без измене́ния;
у адну́ даро́гу — (каму з кім) по пути́ (кому с кем);
як адну́ капе́йку —
адну́ хвілі́ну — одну́ мину́ту, оди́н моме́нт;
адны́ ко́сці (рэ́бры) — одни́ ко́сти; ко́жа да ко́сти;
адна́ хвала́ — одна́ хвала́;
з аднаго́ це́ста — из одного́ те́ста;
адна́ хе́ўра — одна́ ла́вочка;
ме́раць усі́х адно́й ме́ркай — ме́рить всех одно́й ме́ркой;
адно́й ма́сці — одно́й ма́сти;
аднаму́ бо́гу (ала́ху, чо́рту і пад.) вядо́ма — одному́ бо́гу (алла́ху, чёрту и т.п.) изве́стно;
дзяўбці́ адно́ і то́е ж — долби́ть одно́ и то́ же;
адны́м ро́счыркам пяра́ — одни́м ро́счерком пера́;
а. у по́лі не во́ін — оди́н в по́ле не во́ин;
у адны́ ру́кі — в одни́ ру́ки;
а. смех — смех да и то́лько;
з аднаго́ бо́ку — с одно́й стороны́;
сну ні ў адны́м во́ку — сна ни в одно́м (ни в еди́ном) глазу́;
спаць адны́м во́кам — спать вполгла́за;
гля́нуць хоць адны́м во́кам — взгляну́ть одни́м глазко́м;
ме́раць на а. (свой) аршы́н — ме́рить на оди́н (свой) арши́н;
аста́цца (пакі́нуць) у адно́й кашу́лі — оста́ться (оста́вить) в одно́й руба́шке;
пад а. ранжы́р падве́сці — под оди́н ранжи́р подвести́;
з аднаго́ вала́ дзвюх шкур не дзяру́ць —
дзвю́м смярця́м не быць, а адно́й не міну́ць —
адна́ галава́ до́бра, а дзве лепш —
сямёра аднаго́ не чака́юць —
адзі́н з со́шкай, а сямёра з ло́жкай —
у адно́ ву́ха ўвайшло́, а ў друго́е вы́йшла —
зімо́й і ле́там адны́м цве́там —
а. хоць з’еш вала́ дык адна́ хвала́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уго́дно
1.
что вам уго́дно? што вам трэ́ба?, чаго́ вы хо́чаце?;
ви́дно, так ему́ бы́ло уго́дно віда́ць, так яму́ было́ пажада́на (так яму́ хаце́лася);
не уго́дно ли вам молока́? ці не хо́чаце (не жада́еце) вы малака́?;
я сде́лаю всё, что вам бу́дет уго́дно я зраблю́ ўсё, што вы захо́чаце (пажада́еце);
кому́ уго́дно вы́сказаться? хто хо́ча вы́казацца?;
2.
кто уго́дно хто хо́чаш, хто хо́чаце, (всё равно кто) абы-хто́;
что уго́дно што хо́чаш, што хо́чаце, (всё равно что) абы-што́;
где уго́дно дзе хо́чаш, дзе хо́чаце, (всё равно где) абы-дзе́, (везде) усю́ды;
когда́ уго́дно калі́ хо́чаш, калі́ хо́чаце, (всё равно когда) абы-калі́, (всегда) заўсёды;
куда́ уго́дно куды́ хо́чаш, куды́ хо́чаце, (всё равно куда) абы-куды́;
отку́да уго́дно адку́ль хо́чаш, адку́ль хо́чаце, (всё равно откуда) абы-адку́ль, (отовсюду) адусю́ль;
ско́лько уго́дно ко́лькі хо́чаш, ко́лькі хо́чаце, (всё равно сколько) абы-ко́лькі;
◊
не уго́дно ли ці не ма́еце (не бу́дзеце мець) ла́ску, ці не жада́еце;
ско́лько душе́ уго́дно ко́лькі душа́ хо́ча (жада́е);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
злоI
1. зло́,
наде́лать мно́го зла нарабі́ць шмат зла;
умышля́ть зло
употребля́ть во зло что́-л. злоўжыва́ць чым-не́будзь;
2. (досада, злость) злосць,
◊
зло берёт злосць бярэ́;
со зла са зло́сці;
зла не помнить (на ком) не злава́ць (на каго);
из двух зол выбира́ть ме́ньшее з двух ліх (бед) выбіра́ць ме́ншае (ме́ншую).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)