АСНА́СТКА ТЭХНАЛАГІ́ЧНАЯ ў машына- і прыладабудаванні, інструменты, прыстасаванні і інш. сродкі для механізацыі і аўтаматызацыі тэхнал. працэсаў.
Аснастка тэхналагічная ўключае ўстановачныя, заціскныя і накіравальныя элементы, дзялільныя і паваротныя прыстасаванні, механізаваныя прыводы (электрычны, мех., гідраўл., пнеўматычны і інш.). Паводле ступені спецыялізацыі бывае універсальная, спецыялізаваная і спецыяльная, па прызначэнні — станочная, зборачная, кантрольная і інш. Універсальная аснастка тэхналагічная выкарыстоўваецца ў адзінкавай і дробнасерыйнай вытв-сці розных па форме, памерах і матэрыяле дэталяў. Спецыялізаваная ўжываецца ў серыйнай вытв-сці для апрацоўкі дэталяў падобных формаў з пераналадкай. Спецыяльнай аснасткай выконваюць адну канкрэтную аперацыю ў масавай вытв-сці вырабаў аднаго памеру і формы (напр., штампы для ліставой і аб’ёмнай штампоўкі, прэсформы для вырабу керамічных і пластмасавых дэталяў, прыстасаванні для вырабу і зборкі інтэгральных схем і інш.). На Беларусі па аснастцы тэхналагічнай спецыялізуюцца Гомельскі з-д радыётэхн. аснасткі, з-д спец. інструментаў і тэхнал. аснасткі ВА «Мінскі трактарны завод» і інш.
Р.М.Шахлевіч.
т. 2, с. 38
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕЛЬЦЮКО́Ў Сяргей Пятровіч
(н. 26.11.1956, пас. Балбасава Аршанскага р-на Віцебскай вобл.),
бел. кампазітар. Скончыў Бел. кансерваторыю (1980, клас фп. Р.Шаршэўскага; 1987, клас кампазіцыі Я.Глебава). У 1982—89 заг. муз. часткі Бел. т-ра юнага гледача. Працуе ў розных муз. жанрах і стылявых кірунках (ад класіка-рамантычных да сучасна-авангардных). Сярод твораў: кантаты «Начны матылёк», «Святло сонца», для хору а капэла «Вандроўнікі», «Забыты Богам край» (1987—95); «Усяночная», містэрыя «Благаславі нас, Божа» (1995, з А.Залётневым); З сімфоніі: 1-я «Гравюры» (1990), 2-я «Са званамі» (1994), 3-я (1995); Канцэрт для габоя і камернага арк.; «Капрычыо» для флейты і камернага арк.; «Сумнае прынашэнне Моцарту» для флейты, фп. і струннага арк.; камерна-інстр. творы («Стронцый-90», «Музыка для габоя і магнітнай стужкі»); рамансы на вершы М.Багдановіча і Б.Ахмадулінай; музыка да кінафільмаў «Францыск Скарына», «Тутэйшыя», «Язэп Драздовіч», «Полацкая жамчужына» і інш. і драм. спектакляў (больш за 30).
Э.А.Алейнікава.
т. 3, с. 93
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бу́дка
1. Вартоўня, старожка; двор у лесе, каля вялікай дарогі (Слаўг.).
2. Буда, салаш як часовае збудаванне для жылля (Слаўг.).
3. Будан для сабакі (Грыг. 1850, Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
даро́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. гл. дарога.
Лясная д.
2. Прызначаная для хадзьбы вузкая дарога ў садах, парках і пад.
Пасыпаць дарожкі пяском.
3. У спартыўных збудаваннях, на аэрадромах: спецыяльна абсталяваная дыстанцыя (для бегу, плавання, узлёту).
Бегавая д.
Водная д.
Узлётная д.
4. Вузкі доўгі дыван, а таксама вузкі доўгі абрус.
Паслаць дывановую дарожку.
Карункавая д.
5. Рыбалоўная прылада ў выглядзе доўгага шнура з кручком і прынадай на канцы.
Злавіў шчупака на дарожку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інтэрна́т, -а, М -на́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Памяшканне для пражывання навучэнцаў пры навучальнай установе.
І. ліцэя.
Студэнцкі і.
2. Памяшканне для пражывання асоб, якія працуюць на пэўным прадпрыемстве і не маюць уласнага жылля.
Жыць у заводскім інтэрнаце.
3. Стацыянарная ўстанова спецыяльнага ўтрымання хворых, інвалідаў, састарэлых і інш.
Псіханеўралагічны і.
4. Школа, у якой вучні жывуць і знаходзяцца на частковым дзяржаўным забеспячэнні.
Вучыцца ў інтэрнаце.
○
Школа-інтэрнат — навучальная ўстанова, дзе дзеці жывуць і вучацца.
|| прым. інтэрна́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
істу́жка і сту́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. Вузкая палоска тканіны, якая выкарыстоўваецца для ўпрыгажэння, аблямоўкі і інш. мэт.
Шаўковая істужка.
І. ўплецена ў касу.
2. Доўгая вузкая паласа з якога-н. матэрыялу, якая служыць для тэхнічных і інш. патрэб.
Ізаляцыйная істужка.
3. Рухомае перадатачнае палатно ў некаторых механізмах.
Працаваць на канвеерных істужках.
|| прым. істу́жкавы, -ая, -ае, сту́жкавы, -ая, -ае, істу́жачны, -ая, -ае (да 1 знач.) і сту́жачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пляцо́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -цо́вак, ж.
1. Спецыяльна абсталяваны ўчастак зямлі (ці асобае месца ў памяшканні), адведзены для якіх-н. мэт.
Спартыўная п.
Дзіцячая п. (для дзіцячых гульняў). Будаўнічая п. (месца, дзе робіцца пабудова чаго-н.). Пасадачная п.
2. Роўная вольная прастора ў збудаванні паміж двума лесвічнымі маршамі.
Лесвічная п.
3. У вагонах: месца каля ўваходу і выхаду.
Задняя п. трамвая.
4. Тое, што і платформа (у 3 знач.).
|| прым. пляцо́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абцугі́, -о́ў.
1. Металічны інструмент у выглядзе двух змацаваных на шарніры стрыжняў, які служыць для сціскання, захоплівання, расколвання, вырывання.
Сталярныя а.
2. Інструмент, які выкарыстоўваецца ў кавальскай справе для захоплівання і заціскання жалеза.
Кавальскія а.
3. перан. Тое, што стрымлівае, заціскае развіццё чаго-н.
Краіна ў абцугах крызісу.
4. перан. Ваенная аперацыя — ахоп праціўніка з двух бакоў.
◊
Абцугамі не выцягнеш — нічога не даб’ешся ад каго-н.
Узяць у абцугі — стварыць каму-н. абставіны, становішча безвыходнасці.
|| прым. абцуго́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сядло́, -а́, мн. сёдлы і (з ліч. 2, 3, 4) сядлы́, сёдлаў, н.
1. Сядзенне для конніка, якое ўмацоўваецца на спіне жывёлы.
Новае с.
2. Скураное сядзенне веласіпеда, матацыкла.
3. Назва розных дэталей для апоры, насадкі чаго-н.
Сядло клапана.
4. Паніжэнне між дзвюма вышынямі ў горным хрыбце.
С.
Эльбруса.
◊
Выбіць з сядла — вывесці з раўнавагі, пазбавіць спакою.
|| памянш. сядзе́льца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 1 знач.).
|| прым. седлавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
там.
1. прысл. У тым месцы, не тут.
Тут сонца свеціць, а там дождж ідзе.
2. прысл. Потым, затым, далей.
Там пабачым, што трэба рабіць.
3. часц. У спалучэнні з займеннікам «які» і прыслоўямі «дзе», «калі», «куды» ўжыв. для ўзмацнення адмаўлення чаго-н., указання на немагчымасць здзейсніць што-н. (разм.).
Дзе там тая дарога!
Балота адно.
Якія там грошы!
Дзе там!
4. часц. Ужыв. ў пабуджальных сказах для ўзмацнення пабуджальнасці (разм.).
Пастарайся там хутчэй закончыць работу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)