перы́яд

(гр. periodos = абход, пэўнае кола часу)

1) адрэзак часу, які ахоплівае пэўны закончаны працэс (напр. п. росквіту);

2) этап грамадскага развіцця (напр. гістарычны п.);

3) адрэзак часу, на працягу якога завяршаецца які-н. паўторны працэс (напр. п. абарачэння Зямлі вакол Сонца);

4) мат. група лічбаў, якія нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці;

5) лінгв. складаны сказ з дзвюма інтанацыйна процілеглымі часткамі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Ма́лечка ’зусім мала’ (Жд. 1). Рус. цвяр., кур. ма́лечко ’мала’, ст.-рус. малечкий ’маленькі’, ст.-чэш. malečko ’нядоўга, кароценькі перыяд часу’, ст.-серб.-харв. малачак, мале́чак ’маленькі’. Да малы́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прысміхаствава́ць (пры́сьміхаствуваць) ’кпіць’, прысьміхаўство́ ’кпіны, высмейванне’ (Бяльк.). Рус. смал. просмехавство́, просмеха́тельство ’кпіны, высмейванне’, укр. присмі́хуватися ’пасмейвацца час ад часу’. Ад *прасмяхаства < *прасмяхаць, параўн. рус. дыял. просмехать ’высмейваць, кпіць’. Гл. смех.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

hejnał, ~u

м. гейнал (мелодыя, якая выконваецца трубачамі на званіцы; сігнал часу)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

яшчэ́ прысл.

1. (дадаткова) noch;

яшчэ́ і яшчэ́ (ímmer und) ímmer wíeder;

2. (да гэтага часу) noch; noch ímmer, ímmer noch;

усё яшчэ́ noch ímmer;

яшчэ́ не noch nicht;

3. (пры абазначэнні часу, месца) schon;

яшчэ́ ў юна́цтве schon in júngen Jahren

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Гру́ца ’ячныя крупы, крупнік, каша’ (БРС. Нас., Шатал.). Запазычанне з польск. gruca ’тс’ (а гэта з ням. Grütze ’тс’). Запазычанне адносна новага часу (няма ў Булыкі, Запазыч.). Параўн. Слаўскі, 1, 363.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перахва́тамі (піріхватымі) ’рыўкамі’ (Юрч. СНЛ). Прыслоўе ў форме назоўніка перахват у Тв. скл. мн. л. Магчыма, пад уплывам рус. перехват, перехватить ’перакусіць, перахапіць час ад часу’. Да персі- і хватаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыры́ўкамі, прыръ́ўкамі, прыры́ўкам, пріры́ўкым, пры́ръўкъм ’прыхваткамі, час ад часу’ (Жд.; гарад., Нар. лекс.; ЛА, 5; в.-дзв., Сл. ПЗБ). Да п(е)рарыва́ць (гл. рваць) з пераафармленнем згодна з дыялектнай фанетыкай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крыптазо́й

(ад крыпта- + -зой)

інтэрвал часу, на працягу якога сфарміраваліся тоўшчы горных парод дакембрыя, пазбаўленыя відавочных рэштак шкілетнай фауны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фанеразо́й

(ад гр. phaneros = яўны + -зой)

інтэрвал часу, на працягу якога сфарміраваліся тоўшчы горных парод палеазою, мезазою і кайназою.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)