Асну́ты ’ахоплены сном’ (Сцяшк.). Сувязь са сном, відаць, другасная, народнаэтымалагічная; хутчэй тут дзеепрыметнікавае ўтварэнне ад дзеяслова *аснуць з коранем *snu‑/snov‑ (гл. снаваць). Польск. osnuć ’снуючы нітку, абкружыць ёй’, адкуль ’ахутаць’. Магчыма, у сувязі з абмежаваным пашырэннем слова трэба лічыць яго польскім запазычаннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бана́льны. Рус. бана́льный, укр. бана́льний. Запазычанне з франц. мовы: франц. banal (< франк. ban ’выгнанне і г. д.’; падрабязна гл. Клюге, 47). Гл. Фасмер, 1, 120; Шанскі, 1, Б, 30–31; таксама MESz, 1, 236. Няясна, ці трэба думаць пра пасрэдніцтва рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Закро́п ’прынада з пахучай травы для пчол’ (Сл. паўн.-зах.). Паколькі крапі́ць (гл.) азначае ’абпырскваць вулей рэдкай прынадай’ (Анох., 337), закроп трэба разглядаць як бязафіксны назоўнік ад дзеяслова закрапіць. Параўн. рус. дыял. окроп, укр. окріп ’квецень, вар’ (гл. Фасмер, 3, 130–131).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́цьма ’вялікае мноства, безліч’ (ТСБМ, Гарэц., Касп., Сцяшк., ТС; мін., Шн. 2, Шат., Др.-Падб.), ’змрок, цемра’ (Шат., Др.-Падб.), ’поўнасцю, цалкам’ (ТС), про́цьменны ’пражорлівы’ (Касп.). Па тыпу словаўтварэння аддзеяслоўны дэрыват з нулявым суфіксам. Тады трэба дапусціць дзеяслоў *працьміць. Далей гл. цьма.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кі́нуць
1. гл кідаць;
2. (спыніць, не трэба):
кі́ньце спява́ць! hört auf zu síngen!;
кі́нуць я́кар Ánker wérfen*, vor Anker géhen*;
кі́нуць-ры́нуць álles stehen und liegen lássen*;
◊ кінь за сабо́ю, зно́йдзеш пе́рад сабо́ю vórgebaut ist gut gebáut
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зазнача́ць, зазна́чыць
1. (зрабіць паметку) kénnzeichnen неаддз vt;
2. (рабіць заўвагу) bemérken vt, ánmerken vt, hervórheben* vt (выдзеліць); betónen vt, unterstréichen* vt (падкрэсліць);
не́льга не зазна́чыць es kann nicht únerwähnt bléiben;
трэ́ба зазна́чыць es muss daráuf híngewiesen wérden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кампрамі́с, ‑у, м.
Пагадненне з кім‑н. на падставе ўзаемных уступак; уступка дзеля дасягнення мэты. Старшыня Адзярыха не такі благі, як здаўся спачатку. Можна і з ім дамовіцца. Ідзе, калі трэба, на кампрамісы. Навуменка.
[Лац. compromissum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карэкту́ра, ‑ы, ж.
1. Праверка і вымаўленне друкарскага набору; карэкціраванне. Зрабіць карэктуру.
2. Адбітак з друкарскага набору, прызначаны для выпраўлення памылак. Вычытваць карэктуру. □ — Гэта — карэктура. У наборы могуць памылкі быць. Іх трэба выправіць. Шынклер.
[Ад лац. correctura — тое, што трэба выправіць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
круціхво́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм. Тое, што і круцёлка (у 2 знач.). То ж трэба думаць, нейкая гадаўка і круціхвостка падабрала вунь якую чыстую, вунь якую далікатную душу! Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куды́-не́будзь, прысл.
У нейкае месца, у нейкім напрамку; усё роўна куды. Не! Трэба куды-небудзь пайсці, проста зняцца з месца і ісці. Колас. [Алесю] ўжо расхацелася паліць касцёр ці ехаць куды-небудзь далей. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)