крыж м.

1. в разн. знач. крест; (молитвенный жест -ещё) кре́стное зна́мение;

наце́льны к. — нате́льный крест;

2. анат. кресте́ц;

3. (задняя часть туловища лошади) круп;

4. только мн., обл. (приспособление для сматывания ниток) мотови́ло ср.;

5. крестови́на ж.;

Чырво́ны К. — Кра́сный Крест;

мальты́йскі к.ист. мальти́йский крест;

ця́жкі к. — тяжёлый крест;

не́сці свой к. — нести́ свой крест;

паста́віць к. — поста́вить крест;

баі́цца як чорт кры́жапогов. бои́тся как чёрт ла́дана

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ло́пнуць I сов. (крыльями, по плечу и т.п.) хло́пнуть

ло́пнуць II сов., в разн. знач. ло́пнуть;

мяч ~нуў — мяч ло́пнул;

струна́ ~нула — струна́ ло́пнула;

спра́ва ~нуларазг. де́ло ло́пнуло;

цярпе́нне ~нуларазг. терпе́ние ло́пнуло;

хоць ~ні — хоть ло́пни;

каб ты ~нуў!бран. чтоб ты ло́пнул!;

л. са сме́ху — ло́пнуть от сме́ха;

л. ад зло́сці — ло́пнуть от зло́сти;

л. ад за́йздрасці — ло́пнуть от за́висти;

л., як мы́льны пузы́р — ло́пнуть, как мы́льный пузы́рь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

меркава́ць несов.

1. толкова́ть, рассужда́ть; прики́дывать;

а́лі аб тым, як трэ́ба працава́ць — толкова́ли (рассужда́ли) о том, как на́до рабо́тать;

2. рассчи́тывать; предполага́ть; полага́ть;

яны́а́лі дасягну́ць вяршы́ні за́відна — они́ рассчи́тывали (предполага́ли) дости́гнуть верши́ны за́светло;

3. суди́ть; сообража́ть; подразумева́ть; ко́жны мярку́е па-сво́йму ка́ждый су́дит по-сво́ему;

мярку́йце са́мі — суди́те са́ми;

4. (иметь намерение) переводится прич. с инф.: што вы мярку́еце рабі́ць? что вы наме́рены де́лать?;

разважа́ць ды м. — суди́ть да ряди́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зваць несов.

1. (каго на што, да каго, чаго) звать (кого на что, к кому, чему), призыва́ть (кого на что, к чему); мани́ть;

з. да сябе́ дзяце́й — звать к себе́ дете́й;

з. дамо́ў у го́сці — звать домо́й в го́сти;

з. на барацьбу́ — звать (призыва́ть) на борьбу́;

заву́ць да́лі да сябе́ — ма́нят да́ли к себе́;

2. (именовать) звать, называ́ть; (называть по имени) оклика́ть;

успаміна́й як зва́ліпогов. помина́й как зва́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

доўг (род. до́ўгу) м.

1. (взятое взаймы) долг;

вярну́ць д. — возврати́ть долг;

2. (обязанность) долг;

не заста́цца ў даўгу́ — не оста́ться в долгу́;

адда́ць апо́шні д. — отда́ть после́дний долг;

па ву́шы ў даўга́х — по́ уши в долга́х;

уле́зці ў даўгі́ — влезть в долги́;

быць у даўгу́ — быть в долгу́;

не выла́зіць з даўго́ў — не вылеза́ть из долго́в;

у даўгу́ як у шаўку́погов. в долгу́ как в шелку́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́шка ж.

1. в разн. знач. доска́;

сасно́вая д. — сосно́вая доска́;

кла́сная д. — кла́ссная доска́;

2. чаще мн. (материал для кровли) тёс м.;

д. го́нару — доска́ почёта;

мемарыя́льная д. — мемориа́льная доска́;

чо́рная д. — чёрная доска́;

чырво́ная д. — кра́сная доска́;

ад ~кі да ~кі — от доски́ до доски́; от ко́рки до ко́рки;

разбі́цца ў ~ку (блін) — расшиби́ться в лепёшку;

ста́віць на адну́ ~ку — ста́вить на одну́ доску́;

як д.как доска́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

правалі́цца сов.

1. в разн. знач. провали́ться;

п. ў я́му — провали́ться в я́му;

мост ~лі́ўся — мост провали́лся;

куды́ ты ~лі́ўся? — куда́ ты провали́лся?;

п. на экза́мене — провали́ться на экза́мене;

усе́ пла́ны ~лі́ліся — все пла́ны провали́лись;

2. (о глазах) впасть, ввали́ться, провали́ться;

гато́ў скрозь зямлю́ п. — гото́в сквозь зе́млю провали́ться;

як скрозь зямлю́і́ўсякак сквозь зе́млю провали́лся;

каб ты ~лі́ўся! — чтоб ты пропа́л!;

п. з трэ́скам — провали́ться с тре́ском

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тут I нареч.

1. тут, здесь;

2. в знач. частицы тут;

т. як т. — тут как тут;

адна́ нага́ т., друга́я — там — одна́ нога́ здесь, друга́я — там;

то там, то т. — то там, то тут;

як тут і было́ — точь-в-точь;

пра во́ўка памо́ўка, а воўк і т.посл. лёгок на поми́не

тут II (род. ту́та, (о материале и собир.) ту́ту м. и ту́та) ж. тут м., ту́та ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хіста́цца несов.

1. кача́ться, колеба́ться, раска́чиваться, шата́ться;

а́ліся верхаві́ны дубо́ў — кача́лись верши́ны дубо́в;

2. (идти, шатаясь) кача́ться, шата́ться, поша́тываться;

3. прям., перен. (быть непрочным, неустойчивым) колеба́ться, шата́ться;

зуб ~та́ецца — зуб шата́ется;

тэмперату́ра ~та́ецца — температу́ра коле́блется;

аўтарытэ́т ~та́ецца — авторите́т коле́блется;

4. перен. (быть в нерешительности) колеба́ться;

ён ~та́ўся пе́рад тым, як прыня́ць рашэ́нне — он колеба́лся пе́ред тем, как приня́ть реше́ние;

5. страд. кача́ться, колеба́ться; раска́чиваться, шата́ться; см. хіста́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чака́ць несов.

1. ждать, ожида́ть; дожида́ться; поджида́ть;

2. выжида́ть;

час не чака́е — вре́мя не те́рпит (не ждёт);

так і чака́й — того́ и жди; того́ и смотри́;

чака́е не дачака́ецца — ждёт не дождётся;

ч. каля́ мо́ра паго́ды — ждать у мо́ря пого́ды;

ч. як вол до́ўбні — ждать как вол о́буха́;

сямёра аднаго́ не чака́юцьпосл. се́меро одного́ не ждут;

чака́й Пятра́, сыр з’ясі́у́дзеш сыр е́сці)посл. далеко́ кулику́ до Петро́ва дня

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)