вы́лупіць, -плю, -піш, -піць; -плены; зак. (разм.).

1. што. З сілай выдраць.

В. ліст з кнігі.

В. прабой з вушака.

2. каго. Набіць, адлупцаваць.

◊

Вылупіць вочы (разм., неадабр.) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

|| незак. вылу́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вы́трашчыцца, ‑шчуся, ‑шчышся, ‑шчыцца; зак.

Разм. Шырока раскрыцца (пра вочы); вытарашчыцца. // Уставіцца на каго‑, што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Schirókko

m -s, -s ве́цер «шыро́ка» (цёплы міжземнаморскі вецер)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ка́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Вадаплаўная птушка сямейства качыных з шырокай пляскатай дзюбай і кароткімі шырока расстаўленымі лапкамі.

Прыляцелі дзікія качкі.

|| памянш. ка́чачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. качы́ны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вы́трашчаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад вытрашчыць.

2. у знач. прым. Шырока раскрыты (пра вочы).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спартла́ндыя, ‑і, ж.

Школьныя, піянерскія лагеры, дзе шырока праводзяцца цікавыя спартыўныя заняткі, арганізуюцца спаборніцтвы па рухавых гульнях.

[Ад слоў спартыўны і ландыя — краіна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазяха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

Міжвольна сутаргава ўдыхаць і адразу выдыхаць паветра з шырока адкрытым ротам (пры жаданні спаць, пры стоме).

|| аднакр. пазяхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. пазяха́нне, -я, н.

|| прым. пазяха́льны, -ая, -ае (спец.).

Пазяхальныя рухі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

растапы́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак. (разм.).

1. Шырока раскінуць, расставіць, развесці рукі, ногі седзячы або стоячы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). перан. Распасцерціся ўшыркі, раскінуўшы вецце, галіны і пад.

Галіны дрэва растапырыліся ад ветру.

|| незак. растапы́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

wéitverbreitet, weit verbréitet

a шыро́ка распаўсю́джаны

~е Berúfe — ма́савыя прафе́сіі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

усме́шлівасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць усмешлівага. Вясёлая ўсмешлівасць не сышла з твару, а расплылася шырока і засталася так. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)