Вой выкл. (БРС, КТС, Нас., Шат., Бяльк.). Рус. ой, укр. ой. Гукаперайманне (Праабражэнскі, 1, 641; Фасмер, 3, 126).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дра́іць ’драіць’ (БРС). Рус. дра́ить ’тс’. Запазычанне (праз рус. мову) з гал. draaien ’круціць’. Гл. Фасмер, 1, 534.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́барам ’імкліва, кулем’ (Сцяшк. Сл.). Да *кубар ’ваўчок’. Параўн. рус. кубарь ’тс’ і кубарем ’кулём’ (Фасмер, 2, 395).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́зька ’хлебны жук’ (ТСБМ). Рус. кузька ’назва жука’. Запазычанне з польск. kózka ’тс’ (< koza) (Фасмер, 2, 402–403).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нага́н ’від рэвальвера’. З рус. наган, што ў сваю чаргу ад уласнага імя канструктара Nagyan (Фасмер, 3, 35).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасорыць ’згубіць’ (Касп.). Рус. пск., цвяр. посбрить ’выдаткаваць’, посбрки ’выдаткі’. Да рус. сор ’смецце’ (гл. Фасмер, 3, 720).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турдзе́ль ‘тоўсты, непаваротлівы’ (маг., Бел.-польск. ізал.). Няясна; параўн. рус. турза́ль ‘несамавіты чалавек’ (Фасмер, 4, 123: «цёмнае слова»),
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бале́ць. Рус. боле́ть, укр. болі́ти, польск. boleć, чэш. boleti, серб.-харв. бо̀љети і г. д. Прасл. bolěti, bolějǫ ’хварэць, балець’. Словы без пэўнай этымалогіі. Знаходзяць роднаснасць з ст.-в.-ням. balo ’зло’, ст.-ісл. bǫl, ст.-англ. bealu, гоц. balwjan ’мучыць’. Фасмер, 1, 191; Файст., 79. Агляд іншых версій гл. Фасмер, 1, 191; Слаўскі, 1, 40.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Візі́р 1 ’відашукальнік (у фота- і кінаапараце)’; ’частка прыцэльнага прыстасавання з вузкай шчылінай’; ’прылада для візіравання’ (КТС, БРС). Паходзіць з рус. визир < ням. Visier ’мішэнь’ (Фасмер, 1, 313) < лац. visus ’від, выгляд’.
Візі́р 2 ’міністр, высокі саноўнік у Турцыі і іншых мусульманскіх дзяржавах’ (БРС). Паходзіць са ст.-рус. формы визирь < араб.-тур. väzir. Гл. Фасмер, 1, 313.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэбю́т ’дэбют’ (БРС). Рус. дебю́т, укр. дебю́т. Першакрыніцай запазычання з’яўляецца франц. début ’тс’ (ад дзеяслова débuter ’выступаць, пачынаць, рабіць першы крок’; адсюль і франц. débutant ’дэбютант’ > рус. дебюта́нт > бел. дэбюта́нт, укр. дебюта́нт). Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 35–36; Фасмер, 1, 490. Рус. дебюти́ровать, бел. дэбютава́ць, укр. дебютува́ти адлюстроўваюць франц. débuter, ням. debütieren (< франц.). Гл. Фасмер, 1, 491.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)