Зе́лле ’травы’. Рус. зе́лье уст. ’травы’, суч. ’настой на травах’, прастамоўн. ’гарэлка, тытунь’, уст. ’порах’, укр. зілля ’травы’, ’настой, тытунь, гарэлка’, ’непрыемныя людзі’. Польск. ziele ’травы’, ’лекавыя травы’, серб.-луж. zelo, zele, палаб. zilĕ ’трава’, чэш. zelí капуста’, уст. ’трава’, славац. дыял. zelie ’капуста’, славен. zę́lje ’капуста’, ’трава (у наменклатурных складаных назвах), серб.-харв. зе̑ље ’зелле’ назвы некаторых ядомых раслін (капуста, шчаўе і інш.), балг. зѐле ’капуста’, макед. зелје ’шпінат’ (а таксама іншая зеляніна). Ст.-слав. зелиѥ ’расліна’. Ст.-рус. зелие, зелье ’трава, расліна’, ’лекавыя травы’, ’атрута’, ’порах’, ’прыправы’. Прасл. *zel‑ьje з тым жа коранем *zel‑ < і.-е. *gʼhl, што ў зялёны (гл.) і зборным суфіксам ‑ьje. Параўн. літ. žolė, лат. zâle ’трава, зелле’. Шанскі, 2, З, 85; Фасмер, 2, 92–93; Праабражэнскі, 1, 248–249; Траўтман, 365; БЕР, І, 631.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ценелюбі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які добра расце ў зацененых месцах; які не любіць сонца. Ценелюбівыя травы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мнагале́тнікі, ‑аў; адз. мнагалетнік, ‑у, м.
Спец. Расліны, што жывуць некалькі год. Травы-мнагалетнікі. Мнагалетнік дэкаратыўны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыво́рвацца, ‑аецца; зак.
Выарацца — пра ўсё, многае. Павыворваліся белыя, пакручастыя, як жывыя істоты, карані травы. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажу́хлы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў жухлым. Пажухлыя, аслабелыя травы па ўзбярэжжы заліваліся вадою папаўнелых рэк. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ужа́ць сов.
1. смочь жать;
гэ́тым сярпо́м не ўжнеш — э́тим серпо́м не смо́жешь жать;
2. (некоторое количество) сжать, нажа́ть;
за гадзі́ну шмат ужа́лі — за час мно́го сжа́ли;
у. травы́ — нажа́ть травы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прыме́ціць і прыкме́ціць, -е́чу, -е́ціш, -е́ціць; -е́чаны; зак., каго-што і са злуч. «што».
Заўважыць, звярнуць увагу на каго-, што-н.
Гэту птушку цяжка п. сярод пасохлай травы.
Я гэтага чалавека даўно прымеціў.
|| незак. прымяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыкмяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
трава́, -ы́, ДМ -ве́, мн. тра́вы, траў, ж.
Расліна з аднагадовымі зялёнымі неадзеравянелымі парасткамі і сцяблом.
◊
Трава травой (разм., неадабр.) — пра нясмачную яду.
|| памянш.-ласк. тра́ўка, -і, ДМ тра́ўцы, мн. -і, тра́вак, ж. і траві́ца, -ы, ж.
|| прым. травяны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дзікаро́слы, ‑ая, ‑ае.
Які расце ў дзікім стане (пра расліны). Дзікарослыя яблыні. Дзікарослыя лекавыя травы. Дзікарослыя ягады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накасі́ць, ‑кашу, ‑косіш, ‑косіць; зак., чаго.
Скасіць пэўную колькасць чаго‑н. Накасіць воз травы. Накасіць жывёле сена.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)