стрэ́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
1. Памянш.-ласк. да страха. Стары хлявец без падваротні, Гумно са стрэшкай пасівелай, Абросшай мохам, абапрэлай, Прыгрэбнік, хата — ўсё дачыста Казала ясна, галасіста Аб непарадку, запусценні. Колас.
2. Невялікая страха. [Дзед:] — Я ж учора тупаў каля гэтага вулля. Думаў адчыніць нават стрэшку, праверыць, ці няма там якіх навін. Якімовіч.
3. Навес (у калодзежы і пад.). Блізка ад вуліцы проці першага ганка стаяла студня са стрэшкай, зробленай з новых, жоўтых, пагабляваных сасновых цалёвак. Пташнікаў. А гаспадыні ўжо поркаліся на летняй кухні, пад стрэшкай. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
протрясти́сь
1. (при езде) пратрэ́сціся;
2. (от страха, холода, болезни) пратрэ́сціся, пракалаці́цца;
3. (проголодаться) прост. прагалада́цца, вы́мерхацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Плы́ўны ’пакаты (страха)’ (барыс., Сл. ПЗБ). Рэгіяналізм, утвораны пры дапамозе суф. *‑ьд‑ ад плы(ў)сці (гл.). Параўн. плыткі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Прыталава́ты, прытолова́тый ’пахілы (пра страху)’ (лун., Шатал.). Да талава́ць ’утрамбоўваць, вытоптваць, утоптваць’ (гл.); у гэтым выпадку, відаць, ’прыціснутая, прыплюснутая (страха)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сло́сны ‘пакаты’: слосная страха (воран., ЛА, 4), ‘пахілы’ (воран., Сл. ПЗБ). Аўтары слоўніка (4, 489) параўноўваюць з літ. slĩsnai ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
люстрава́ць, ‑руе; незак.
1. Блішчаць, адсвечваць, як люстра 1. Люструе гладзь возера.
2. Адлюстроўваць. Страха .. ужо даўнавата паспела замшэць і грузна апускалася над вокнамі, якія люстравалі ў сабе тыя медныя блікі, што доўгай палосаю застылі далёка над цёмнымі палямі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затрэ́сціся сов. затрясти́сь; задрожа́ть;
з. ад стра́ху — затрясти́сь (задрожа́ть) от стра́ха;
~сліся — сце́ны задрожа́ли сте́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скамяне́ць сов. окамене́ть;
вулкані́чная ла́ва ~не́ла — вулкани́ческая ла́ва окамене́ла;
с. ад стра́ху — окамене́ть от стра́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прадзе́рці, ‑дзяру, ‑дзярэш, ‑дзярэ; ‑дзяром, ‑дзераце; пр. прадзёр, ‑дзерла; зак., што.
Тое, што і прадраць. Страха палала ўжо з усіх бакоў, а дэсантнікі не паказваліся. Не мог жа ён забіць іх. А што, калі яны прадзерлі страху з другога боку і ўцяклі? Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чараця́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да чароту; парослы чаротам. У чарацяным гушчары шчабеча ды шастае нейкая птушыная дробязь. Брыль. Падарожнікі зніклі ў густых чарацяных парасніках, якія сцяной наступалі з абодвух бакоў на сонную рачулку. Лынькоў.
2. Зроблены з чароту. Чарацяная страха.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)