Seris venit usus ab annis

Вопыт прыходзіць з гадамі.

Опыт приходит с годами.

бел. Замоладу дурань, пад старасць мудр. Як галава сівее, то чалавек мудрэе.

рус. Старый пёс на ветер не лает. Старый ворон не мимо каркает. Старый волк знает толк. Седина в бороду ‒ ум в голову. Старость опытом богата. Седая бородушка ‒ золотая головушка.

фр. On doit être sage quand on a la barbe au menton (Становишься мудрым, когда появляется борода). Qui a âge doit être sage (Кто в возрасте, [тот] должен быть умным).

англ. An old ox makes a straight furrow (Старый вол делает ровную борозду). Older and wiser (Старше и мудрее).

нем. Dank Erfahrung wird man klüger (Благодаря опыту становишься умнее).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

глубо́кий в разн. знач. глыбо́кі;

глубо́кая ночь глыбо́кая ноч;

глубо́кая печа́ть полигр. глыбо́кі друк;

глубо́кая ста́рость глыбо́кая ста́расць;

глубо́кий го́лос глыбо́кі го́лас;

глубо́кий покло́н глыбо́кі пакло́н;

глубо́кое го́ре глыбо́кае го́ра;

глубо́кий взгля́д глыбо́кі по́гляд;

глубо́кие глаза́ глыбо́кія во́чы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

глыбо́кі

1. tief, Tief-;

глыбо́кая тале́рка tíefer Téller;

2. перан:

глыбо́кі сон tíefer Schlaf;

глыбо́кае ўра́жанне tíefer Éindruck;

глыбо́кія ве́ды fundíertes [profúndes] Wíssen;

глыбо́кая во́сень Spätherbst m -es;

да глыбо́кай но́чы bis tief in die Nacht hinéin;

глыбо́кі тыл tíefes Hínterland n;

глыбо́кая ўдзя́чнасць tief empfúndener Dank;

глыбо́кая ста́расць hóhes Álter

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адзіно́кі, ‑ая, ‑ае.

1. Які знаходзіцца, размяшчаецца адасоблена ад іншых прадметаў. Люблю сум дзічкі адзінокай, Забытай ў полі пастушкамі. Лойка. Над адзінокім ціхім стогам Дыміцца сіняя імгла. Танк.

2. Які не мае сям’і, сваякоў, блізкіх. Гэй, сустрэнь, любы, Прыгарні, любы, Мяне маладую, Бо ніхто ж мяне, Адзінокую, Не шкадуе. Глебка. Адзінокі лось пазнаў тады, Што з людзьмі карысць яму дружыць. Бялевіч. // Які адчувае сябе чужым сярод людзей, далёкім ад іх. Пракоп адчуў сябе пабітым і адзінокім. Колас. // Не характэрны для пэўных умоў, рэдкі. Адзінокія крокі.

3. Які праходзіць, адбываецца ва ўмовах адзіноты. Адзінокая старасць.

•••

Адзін-адзінокі гл. адзін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

немалы́, ‑ая, ‑ое.

1. Даволі вялікі, значны па велічыні, памерах, колькасці. Немалыя грошы. □ Немалую дарогу прайшлі мы Па чужой і па роднай зямлі. Колас. — Колькі сёння атрымана патронаў? — запытаўся камандуючы. І хоць начальнік тыла назваў немалую лічбу, камандуючы быў незадаволены. Мележ. // Даволі працяглы (пра тэрмін, час і пад.). Чатыры гады — немалы час. Чарнышэвіч.

2. Значны па сіле, інтэнсіўнасці, глыбіні праяўлення. Немалая радасць. □ Рух узняўся за лесам І лязгат, і гром немалы. Куляшоў.

3. Які мае даволі вялікае значэнне, аўтарытэт у грамадстве; значны, важны. Сярэдні чыноўнік губернскіх канцылярый або немалы чын на чыгунцы заўсёды будаваў сабе пад старасць такі дом. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шано́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Дастойны павагі, паважаны. — Вы не знойдзеце нідзе Працы больш шаноўнае. Дзе ні вуліца, ні пляц, Як паглядзіш — мой палац. Астрэйка. // Які выклікае павагу. Шаноўныя гады. □ Народ наш старасць паважае. Заўжды схіляецца перад сівой Шаноўнай галавой. Корбан.

2. (звычайна ў звароце). Вельмі паважаны. Вы памыліліся, шаноўны грамадзянін, Вы па старому адрасу, а там мяне няма. А. Александровіч. / у іран. ужыв. [Вольга:] — Дарэчы, я ніяк не вызначу, якой масці наш шаноўны кватарант? Новікаў. / у знач. наз. шано́ўны, ‑ага, м.; шано́ўная, ‑ай, ж. Крык разбудзіў нечакана: — Гэй, уставайце, шаноўныя! Куляшоў. — Дык вось, шаноўны, — зноў пачаў Шарон (Даўней блізкіх шаноўнымі зваў ён). Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Pejor avis aetas

Дрэнная птушка ‒ узрост.

Плохая птица ‒ возраст.

бел. Старасць не радасць, косці не гнуцца. І сабака на старасці не брэша. Як малое падае, то анёл з пярынкаю, а як старое, то чорт з бараною.

рус. Старой бабе и на печи ухабы. Старость не радость, не красные дни. Старость не радость, а смерть не корысть. Старость с добром не приходит. Старость придёт ‒ веселье на ум не пойдёт.

фр. Vieillesse, tristesse (Старость, печаль). Tout sourit à la jeunesse tout s’assombrit à la vieillesse (Всё улыбается в молодости, и всё печалится в старости). La vieillesse est un pesant fardeau (Старость ‒ тяжёлая ноша).

англ. Time hands heavy on one’s hangs (Время оттягивает руки).

нем. Alter ist ein schweres Malter (Возраст ‒ тяжёлый мальтер*). Das Alter ist eine schwere Last (Возраст ‒ трудная ноша).

* Malter ‒ плата за памол.

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Qui semel furatur, semper fur habetur

Хто хоць раз украў, назаўсёды злодзеем застанецца.

Кто хоть раз украл, навсегда вором останется.

бел. Хто раз украў, а навек славу замараў. Калі хочаш прапасці, то пачні красці. Хто раз украў, таго і цягне. Хто змоладу ўзвычаіўся красці, той і пад старасць не мусіць перастаць.

рус. Раз украл, а навек вором стал. Не украл, так взял, а вором стал. Воровство да разум: на час ума не стало ‒ до веку дураком прослыл; раз украл ‒ по век вором ославился.

фр. On ne croit pas un menteur, même quand il dit la vérité (He верят лгуну, даже когда он говорит правду).

англ. Once a thief, always a thief (Укравший раз ‒ навсегда вор).

нем. Wer einmal stiehlt, bleibt immer ein Dieb (Кто украл однажды, остаётся навсегда вором).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Мацёры ’вялікі, высокі, доўгі, вялізны’ (Нас.), ’сталы’, ’поўны сілы, моцны, здаровы’, ’вопытны, непапраўны, закаранелы’ (ТСБМ, Жд. 1), ст.-бел. матеръ (Булахаў, Гіст., 125–127). Укр. матерни́й, ма́терий ’чалавек у сталых гадах’, рус. матёрый, матерой ’тс’, польск. zamatorzały, zamotrzały ’зацвярдзелы’, ст.-чэш. matorný ’спелы’, ’строгі’, мар. mateřeti ’тлець’, ’трухлявець’, славен. matór, matér, motór, matóren ’стары’, серб.-харв. матор ’тс’, макед. матор ’трохгадовы баран’, балг. ма̏тор ’моцны, здаровы’, ’спелы, дарослы, сталы, стары’, ст.-слав. матерьство ’старасць, спарахнеласць’, прасл. matarъ, materъ (БЕР, 3, 686–687), matorъ ’дарослы, стары’ ў суадносінах з прасл. starъ ’стары’ семантычна пераразмеркавалася ў ’вялікі, моцны’. Мае іт. адпаведнік, параўн. лац. mātūrus ’спелы, дарослы, стары’, што дае магчымасць рэканструяваць іт. *mātoros ’тс’ у якасці крыніцы пранікнення для прасл. лексемы (Мартынаў, Язык, 84–85). Бязлай (2, 172) адносіць яе да і.-е. кораня *mē‑/*mō‑ ’вялікі’ (гл. Покарны, 704) і суфікса *tor‑, прыводзячы роднасныя ст.-ірл. mōr, уэл. mawr, брэт. meur ’вялікі’. Менш верагодныя іншыя версіі (гл. Бернекер, 2, 25; Фасмер, 2, 581; Скок, 2, 390; Махэк₂, 355; БЕР, 3, 687).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

глыбо́кі в разн. знач. глубо́кий;

~кая рака́ — глубо́кая река́;

г. снег — глубо́кий снег;

~кае дыха́нне — глубо́кое дыха́ние;

г. го́лас — глубо́кий го́лос;

г. тыл — глубо́кий тыл;

~кія ве́ды — глубо́кие зна́ния;

~кае маўча́нне — глубо́кое молча́ние;

~кае го́ра — глубо́кое го́ре;

◊ ~кая старажы́тнасць — седа́я старина́;

г. сэнс — глубо́кий смысл;

г. пакло́н — глубо́кий покло́н;

~кая ста́расць — глубо́кая ста́рость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)