прыткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. да каго-чаго. Злёгку дакрануцца да каго-, чаго-н.
П. да пляча.
2. Прымасціцца, прысесці дзе-н. (разм.).
П. на краі канапы.
3. перан. Уладкавацца, трапіць на службу, на працу і пад. (разм.).
П. ў канцылярыю.
|| незак. прытыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выко́нваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да выканаць.
2. Строга прытрымлівацца чаго‑н. Выконваць законы. Выконваць санаторны рэжым.
3. Здзяйсняць, несці грамадзянскія абавязкі. Выконваць службу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лен ’феод’, ленны, ст.-бел. ленный ’васальны’ (XVI ст.) запазычаны са ст.-польск. lenny, liński, leński, якія выводзяцца з ням. Lehen, с.-в.-ням. lēhen, lēn ’зямля, дадзеная сеньёрам васалу за вайсковую службу або за пэўную плату’ < lihen, суч. ням. leihen ’пазычаць’ (Слаўскі, 4, 155).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
валанцёр
(фр. volontaire)
асоба, якая добраахвотна паступіла на вайсковую службу; добраахвотнік (у Англіі, Францыі, Італіі і некаторых іншых краінах).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пристро́иться сов.
1. (устроиться) разг. прыла́дзіцца; прымасці́цца;
2. (на работу, службу) ула́дзіцца, уладкава́цца;
3. воен. прыстро́іцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВАЛАНЦЁР
(франц. volontaire),
асоба, якая добраахвотна паступіла на ваен. службу. У некаторых дзяржавах сістэма валанцёрства была асн. спосабам камплектавання арміі (напр., у Вялікабрытаніі да 1-й сусв. вайны). З увядзеннем абавязку воінскага страціла сваё значэнне і засталася як дадатак да рэгулярнай арміі, пераважна ў ваен. час. Закон Рэспублікі Беларусь «Аб усеагульным воінскім абавязку і ваеннай службе» ад 5.11.1992 прадугледжвае прыём у армію грамадзян, якія добраахвотна паступаюць на ваен. службу.
т. 3, с. 472
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Паме́сце ’асабістае (у адрозненне ад вотчыны) зямельнае ўладанне ў феадальнай Расіі да XVIII ст.’ (ТСБМ), поме́сцье ’месца, прытулак’ (ТС). З рус. поме́стье ’тс’. Ст.-рус. помѣстие ’зямельны надзел, які быў выдадзены за службу’ (у адрозненне ад вотчыны, якая была спадчынным уладаннем) < cловазлучэнне по мѣсту (Фасмер, 3, 323).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́служыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
1. Прабыць на службе пэўны тэрмін; праслужыць. Выслужыць у арміі дзесяць год.
2. што. Атрымаць за службу; заслужыць. Выслужыць персанальную пенсію. Выслужыць узнагароду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пристра́иватьII несов.
1. (устраивать) разг. прыла́джваць; прымо́шчваць;
2. (на работу, службу) ула́джваць, уладко́ўваць;
3. воен. прыстро́йваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фео́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Гіст. У Заходняй Еўропе ў перыяд сярэдневякоўя — зямля, пасада ці даход, які атрымліваў васал ад свайго сеньёра як спадчыннае ўладанне за ваенную ці адміністратыўную службу.
[Ад лац. feodum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)