Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ску́па,
1.Прысл.даскупы.
2.безас.узнач.вык. Недастаткова, мала чаго‑н. І хоць.. з хлебам было скупа, радасць людзей ад гэтага не спахмурнела. Самае галоўнае, што скончыліся бадзянні, невядомасць і трывога.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Par comes esse pari consuescit sic et avari
Роўны ‒ прыяцель роўнаму, скупы ‒ скупому.
Равный ‒ приятель равному, скупой ‒ скупому.
Гл.: Concolores...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Скру́пель ‘скупы’ (паст., Сл. ПЗБ). Дэрыват з суф. ‑ель ад асновы скруп‑, якая ў скрупул, скрупулат (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
І́рад ’мучыцель, кат’ (ТСБМ), и́род ’вораг, бязбожны чалавек; скупы, скнара; няверны, яўрэй’ (Нас.), и́родка ’бязбожная жанчына’ (Нас.), и́рода ’яўрэй’ (Мядзв.). Рус.и́род ’мучыцель, кат’, дыял. ’скупы’, укр.і́род ’бязлітасны, жорсткі чалавек, кат’, и́род ’ліхадзей, чорт’ (Грынч.). Ад імені цара Іудзеі Ірада (грэч.Ηρώδης), які паказваецца ў Евангеллі жорсткім, бязлітасным чалавекам (Фасмер, 2, 139; Шанскі, 2, I, 114).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скупава́ты, ‑ая, ‑ае.
Трохі скупы. Як і ўсякі руплівы і дбайны гаспадар, .. [Жданковіч] быў у душы скупаваты, хоць сарамліва і хаваў гэтую сваю якасць.Шамякін.Але Сцяпан скупаваты на словы і толькі пазірае ва ўпор на.. [Лёньку] адным вокам.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жывадзёр ’жорсткі, бязлітасны, скупы чалавек’ (ТСБМ). Рус.живодер ’асоба, што прафесійна займаецца забоем жывёл, здзіраннем з іх скуры, скуралуп’, ’жорскі, бязлітасны, скупы чалавек’, славац. (< рус.) živoder ’жывадзёр’, славен.živodèr ’скуралуп’, серб.-харв.живо̀дер ’скуралуп’, балг.дыял.живодерец, живодѐрник ’ліхвяр’. Ст.-рус.живодеръ (1646 г.) ’скура-луп’. Захаванне ў бел. толькі пераноснага значэння ўказвае на магчымасць запазычання яго з рус. (як і славац.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шчо́дры, -ая, -ае.
1. Які шырока аказвае дапамогу, ахвотна траціць сродкі на іншых, не скупы.
Ш. чалавек.
2.перан. Які з ахвотай, многа хваліць.
Ш. на пахвалу.
3. Каштоўны, багаты.
Ш. падарунак.
Шчодра (прысл.) надзяляць каго-н. чым-н.
4.перан. Моцны, інтэнсіўны ў сваім дзеянні, выяўленні.
Ш. бой.
Ш. дождж.
◊
Шчодрай рукой (надзяляць каго-н.) — не шкадуючы.
|| наз.шчо́драсць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жадо́ба, ‑ы.
Разм.
1.ж. Моцнае жаданне чаго‑н. Жадоба подзвігу. □ Як ні стараўся бацька, усё роўна ў нас у жадобу была крошка хлеба.«Беларусь».
2.м. і ж.Скупы чалавек, скнара. [Віцька:] — Ого, спытацца! Скулу ты з яго возьмеш: жадоба.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)