БАРДЭ́М, Бардэм Муньёс (Bardem Munos) Хуан Антоніо (н. 2.7.1922, Мадрыд), іспанскі кінарэжысёр, сцэнарыст. Займаўся ў Ін-це вывучэння і практыкі кінематаграфіі ў Мадрыдзе. Па сваіх сцэнарыях паставіў фільмы «Смерць веласіпедыста» (1954), «Галоўная вуліца» (1956), «Помста» (1957), якія рэзка адрозніваліся ад масавай камерц. і прафаш. кінапрадукцыі краіны. У 1960-я г. адышоў ад асн. праблематыкі сваёй творчасці. Змяненне паліт. сітуацыі ў краіне (пасля смерці ген. Франка) садзейнічала адраджэнню ў яго творчасці тагачасных праблем: фільмы «Мост» («Канец тыдня», 1977), «Сем дзён у студзені» (1978) і інш.

т. 2, с. 307

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

я́ростный

1. (полный гнева, разъярённый) лю́ты, разлютава́ны, раз’ю́шаны, зло́сны;

я́ростное мще́ние лю́тая по́мста;

я́ростный взгляд разлютава́ны (зло́сны) по́гляд;

2. (неистовый) шалёны;

я́ростная ата́ка шалёная ата́ка;

я́ростный ве́тер шалёны ве́цер.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Sequitur superbos ultor a tergo deus

Услед за ганарыстым ідзе помста Божая.

Вслед за надменным идёт месть Божья.

бел. Жаба дулася, дулася ‒ ды лопнула. За пыха Бог з неба спіха. Захоча Бог пакараць ‒ гардыню пашле. Горды выязджае на хуткім кані, а вяртаецца пешкі.

рус. Спесивый высоко летает, да низко садится. Вздулся пузырь да и лопнул. Гордый покичился да во грех скатился. Спесь в добро не вводит.

фр. L’orgueil a rarement bonne fin (У гордости редко добрый конец).

англ. Pride goes before the fall (Гордыня предшествует падению).

нем. Wer hoch steht, kann tief fallen (Кто высоко стоит, может низко упасть). Hochmut kommt vor dem Fall (Высокомерие приходит перед падением).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

payment

[ˈpeɪmənt]

n.

1) плацёж -яжу́ m.

2) пла́та, запла́та, вы́плата f.

3) запла́чаная су́ма

payment in kind — пла́та нату́рай

4) адпла́та f.

а) узнагаро́да f., або́

б) пакара́ньне n., ка́ра f.; по́мста f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

recoil

1. [rɪˈkɔɪl]

v.i.

1) адско́кваць

2) аддава́ць (пра стрэ́льбу)

3) адбіва́цца

Revenge often recoils on the avenger — По́мста ча́ста адбіва́ецца на мсьці́ўцу

2. [ˈri:kɔɪl]

n.

1) адско́к -у m.

2) адда́ча f. (пры стрэ́ле)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тачы́ць

1. (на такарным станку) dréhen vt (метал); dréchseln (дрэва);

2. (прагрызаць, пашкоджваць што-н.) nágen vt (пра грызуноў); zerfréssen* vt (пра чарвяка і г. д.);

◊

по́мста яго́ то́чыць die Ráche verzéhrt ihn [zehrt an ihm, frisst an ihm]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ВІГАНО́ (Vigano) Сальваторэ

(25.3.1769, г. Неапаль, Італія — 10.8.1821),

італьянскі танцоўшчык, балетмайстар. Аўтар і аранжыроўшчык музыкі шэрагу сваіх балетаў. Вучыўся ў Л.Бакерыні. У 1799—1803 балетмайстар Венскага прыдворнага т-ра, з 1812 міланскага т-ра «Ла Скала». На аснове прынцыпаў пантамімнай драмы Ж.Даберваля стварыў рамант. балетную драму. Найб. вядомыя балеты Вігано: «Тварэнні Праметэя» на муз. Л.Бетховена (1801), «Стральцы» (1809), «Міра, або Помста Венеры» (1817), «Атэла, або Венецыянскі маўр» на муз. Вігано, «Вясталка» (абодва 1818), «Тытаны» (1819), «Хімена», «Дыдона» і «Жанна д’Арк» на зборную музыку з твораў Л.Бетховена, Дж.Расіні, В.А.Моцарта, І.Гайдна, Г.Спанціні і інш.

т. 4, с. 139

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Lohn

m -(e)s, Löhne

1) зарабо́тная пла́та, заро́бак

2) узнагаро́да; перан. адпла́та, по́мста

◊ wie die Árbeit, so der ~ — ≅ як дба́еш, так і ма́еш; як узарэ́ш, так і збярэ́ш

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

крыва́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Напоўнены кроўю; з прымессю крыві. Крывавы мазоль. // Кроватачывы. Крывавая рана.

2. Заліты кроўю; акрываўлены. Крывавыя рукі. Крывавы бінт.

3. Які суправаджаецца праліццём крыві, звязаны з кровапраліццем. Крывавае злачынства. Крывавая помста. □ Не для сваёй жа славы У суровы час вайны З бацькамі ў бой крывавы Кідаліся сыны. Непачаловіч. // Які ўчыніў многа забойстваў. Мы .. не аднойчы чулі пра дэспатаў крывавых і тыранаў. Дубоўка. І ўсплылі ў памяці Андрэя колішнія расказы бабкі аб паншчыне, аб крывавых панах... Пестрак.

4. Ярка-чырвоны, колеру крыві. У змрочным вячэрнім небе замігцелі крывавыя заранкі. Лынькоў. Крывавае сонца ўставала з-за небасхілу. Дамашэвіч.

5. перан. Цяжкі, пакутлівы, горкі. Крывавы пот. Крывавыя слёзы.

•••

Крывавая нядзеля гл. нядзеля.

Да крывавага поту гл. пот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГАЙТЫСО́ЛА (Goytisolo) Хуан

(н. 5.1.1931, г. Барселона, Іспанія),

іспанскі пісьменнік. З 1956 жыў у Францыі. Першы раман «Спрытнасць рук» (1954) — своеасаблівы маніфест пасляваен. пакалення. У творах 1950 — пач. 1960-х г. асэнсаванне вынікаў грамадз. вайны і франкізму (раман «Самота ў раі», 1955; трылогія «Прывіднае заўтра»; дакумент. аповесці «Палі Ніхара», «Чанка»; зб. апавяданняў «Каб жыць тут» і інш.). У рамане «Асаблівыя прыкметы» (1966), зб. эсэ «Хваставы вагон» (1967) даследаваў метамарфозы светаадчування інтэлігенцыі сучаснай Іспаніі. У раманах «Помста графа дона Хуліяна» (1970), «Хуан Беззямельны» (1975), «Макбара» (1980), «Сарацынскія хронікі» (1982) спробы развянчаць сац. міфы і стэрэатыпы нац. свядомасці. Аўтар літ.-крытычных артыкулаў.

Тв.:

Рус. пер. — Ловкость рук;

Прибой;

Цирк;

Остров. М., 1964;

Особые приметы. М., 1976;

Печаль в раю;

Возмездие графа дона Хулиана: Романы;

Хуан Безземельный;

Макбара: Отрывки из романов;

Эссе;

Воспоминания. М., 1989.

К.М.Міхееў.

т. 4, с. 440

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)