першаадкрыва́льнік, ‑а, м.

Той, хто першым адкрыў якія‑н. новыя землі, краіны, воды, рэкі, залежы карысных выкапняў. // у вобразным ужыв. З сваіх уласных назіранняў я прыйшоў да такога вываду, што першаадкрывальнікамі вясны ўсё ж такі з’яўляюцца не гракі, а шэрыя вароны. Ігнаценка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́леж, ‑у, м.

1. Цалінная або ворная зямля, якая даўно не апрацоўвалася; аблога. Узараць залеж.

2. звычайна мн. (за́лежы, ‑аў). Месца залягання карысных выкапняў. Залежы каменнага вугалю. Залежы торфу. Залежы медзі.

3. звычайна мн. (за́лежы, ‑аў). Няходкі, заляжалы тавар. Залежы тавараў на складах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дра́га, ‑і, ДМ дразе, ж.

1. Плывучая землечарпальная машына, прызначаная для распрацоўкі россыпных залежаў карысных выкапняў (золата, плаціны, волава і інш.), а таксама для паглыблення дна рэк, азёр і пад.

2. Прылада для здабывання жывёл і раслін, якія жывуць на дне вадаёмаў.

[Фр. drague.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кар’е́р​2

(фр. carrière = каменяломня)

месца адкрытай распрацоўкі карысных выкапняў, пяску, гліны і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

скіп

(англ. skip)

самаразгрузачная скрыня для падымання сыпкіх грузаў, напр. карысных выкапняў з шахты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ша́хта

(ням. Schacht)

1) горна-прамысловае прадпрыемства, якое вядзе здабычу карысных выкапняў падземным спосабам;

2) месца здабычы карысных выкапняў, а таксама правядзення якіх-н. падземных работ;

3) вертыкальная падоўжаная поласць у некаторых канструкцыях (напр. ліфтавая ш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шурф

(ням. Schurf)

вертыкальная шахта невялікай глыбіні для разведкі карысных выкапняў, падрыўных работ і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гідрасепара́тар

(ад гідра- + сепаратар)

апарат для ўзбагачэння карысных выкапняў (каменнага вугалю, руды) пры дапамозе струменя вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ЗЕМСНАРА́Д,

агульная назва плывучых землярыйных машын (суднаў тэхн. флоту), якія выкарыстоўваюцца для падводнай распрацоўкі і вымання грунту, карысных выкапняў і інш. Гл. Землечарпальны снарад, Землясосны снарад.

т. 7, с. 60

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

разве́дать сов., в разн. знач. разве́даць, вы́ведаць;

разве́дать о чьи́х-л. наме́рениях разве́даць пра чые́-не́будзь наме́ры;

разве́дать но́вые месторожде́ния поле́зных ископа́емых разве́даць но́выя радо́вішчы кары́сных вы́капняў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)