параге́незіс, ‑у, м.

Спец. Заканамернае сумеснае знаходжанне ў зямной кары груп мінералаў. Парагенезіс мінералаў. Вучэнне аб парагенезісе.

[Грэч. para — побач і genesis — зараджэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

біягеацэно́з, ‑у, м.

Згуртаванне раслінных, жывёльных і мікраскапічных арганізмаў разам з участкам зямной паверхні, які яны займаюць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сейсмаско́п, ‑а, м.

Прыбор, які адзначае час першага штуршка пры ваганнях зямной кары, а таксама яго напрамак.

[Ад грэч. seismós — ваганне, землетрасенне і skopéo — назіраю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сейсмо́метр, ‑а, м.

Прыбор для вымярэння зрухаў пластоў глебы, частак збудаванняў і пад. пры ваганнях зямной кары.

[Ад грэч. seismós — ваганне, землетрасенне і metron — мера.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

геахі́мія, ‑і, ж.

Навука аб хімічным саставе Зямлі і законах распаўсюджання, размеркавання, спалучэння хімічных элементаў у зямной кары.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ма́па ’геаграфічная карта’ (Др.-Падб.). З польск. mapa ’тс’, якое з ням. Марре < франц. mappe‑monde ’выява зямной паверхні’ < с.-лац. mappa mundi < лац. mappa ’сурвэтка, хустка’ < пуніцк. ’хустка’ (Махэк₂, 351; Васэрцыер, 147).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыслака́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Размяшчэнне ваенных аб’ектаў, сухапутных войск, размеркаванне ваеннай авіяцыі або караблёў на месцах базіравання.

2. Зрушэнне касцей пры пераломах суставаў.

Д. касцей.

3. Зрушэнне пластоў зямной кары.

Д. горных парод.

|| прым. дыслакацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даке́мбрый, ‑ю, м.

Найстаражытнейшыя тоўшчы зямной кары — першыя геалагічныя фармацыі, а таксама час ад пачатку іх узнікнення да надыходу кембрыйскага перыяду.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ма́нтыя, -і, мн. -і, -тый, ж.

1. Доўгая шырокая адзежына ў выглядзе плашча.

Чорная м.

2. Складка скуры ў некаторых беспазваночных жывёл, якая звычайна ўтрымлівае жабры (спец.).

3. Унутраная сфера Зямлі, якая знаходзіцца паміж зямной карой і ядром (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гідрагра́фія, ‑і, ж.

Раздзел гідралогіі, які займаецца вывучэннем, апісаннем і нанясеннем на карту вод зямной паверхні (азёр, рэк, мораў, балот і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)