сімво́ліка
(гр. symbolikos = сімвалічны)
1) выражэнне ідэй, паняццяў або пачуццяў пры дапамозе ўмоўных знакаў (сімвалаў) (напр. с. лічбаў, с. хімічных элементаў);
2) сукупнасць сімвалаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хасіды́зм
(ад ст.-яўр. chasid = набожны)
рэлігійна-містычная плынь у іудаізме, якая ўзнікла ў 18 ст. як выражэнне пратэсту веруючых яўрэяў супраць засілля рабінаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
алего́рыя
(гр. allegoria)
іншасказанне, выражэнне адцягненага паняцця пры дапамозе канкрэтнага вобраза ў творы літаратуры ці мастацтва (напр.вясна — маладая жанчына з кветкамі, правасуддзе — жанчына з вагамі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кантэста́цыя
(ад фр. contester = пярэчыць; сумнявацца)
1) дыскусія, спрэчка па грамадскіх і мастацкіх праблемах;
2) выражэнне пратэсту, асабліва ў палітычным руху, творчасці, рэлігіі;
3) саперніцгва, конкурс.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВІЕ́Т, В’ет (Viète) Франсуа (1540, г. Фантэнэ-ле-Конт, Францыя — 13.12.1603), французскі матэматык, адзін са стваральнікаў элементарнай алгебры. Атрымаў адукацыю юрыста. Увёў літарныя абазначэнні для невядомых велічынь і каэфіцыентаў ураўненняў, у выніку чаго ўпершыню стала магчымым выражэнне ўласцівасцей ураўненняў і іх каранёў агульнымі формуламі. Распрацаваў аднолькавы прыём рашэння ўраўненняў 2, 3 і 4-й ступеняў. Устанавіў залежнасць паміж каранямі і каэфіцыентамі ўраўненняў (формулы Віета). Вызначыў першы дакладны выраз для π у выглядзе бясконцага здабытку. У 1579 выдаў «Матэматычны канон» з табліцамі трыганаметрычных функцый.
Літ.:
История математики. Т. 1. М., 1970.
т. 4, с. 145
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аўтарыза́цыя
(фр. autorisation = дазвол)
1) выражэнне аўтарам згоды на пераклад, інсцэніроўку ці экранізацыю свайго твора;
2) выдача дазволу, ліцэнзіі;
3) зацвярджэнне асігнаванняў, інвестыцый.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кантэста́цыя
(фр. contestation)
1) дыскусія, спрэчка па грамадскіх і мастацкіх праблемах;
2) выражэнне пратэсту, асабліва ў палітычным руху, творчасці, рэлігіі;
3) саперніцтва, конкурс.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
рэвера́нс
(фр. révérence)
1) пачцівы паклон з лёгкім прысяданнем як знак прывітання, падзякі і інш.;
2) перан. празмернае выражэнне пачцівасці (напр. рабіць рэверансы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
прэзенты́зм
(лац. praesens, -ntis = цяперашні час)
кірунак у метадалогіі гісторыі, які разглядае гістарычную навуку не як адлюстраванне рэальнага працэсу развіцця грамадства, а як выражэнне ідэалагічных адносін сучаснасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цана́, -ы́, мн. цэ́ны і (з ліч. 2, 3, 4) цаны́, цэн, ж.
1. Грашовае выражэнне вартасці тавару; плата.
Зніжэнне цэн.
Ц. праезду аўтобусам.
2. звычайна ў форме Т цано́й (-о́ю), чаго. Ужыв. ў знач.: страціўшы што-н., ахвяраваўшы чым-н., перажыўшы што-н.
Перамагчы цаной вялікіх страт.
Любой цаной дасягнуць мэты.
3. перан. Значэнне, роля чаго-н.
Ц. слова.
○
Адпускная цана — цана, па якой прадаецца прадукцыя.
◊
У цане (разм.) — дорага каштуе; высока цэніцца.
Цаны няма каму-чаму (разм.) — вельмі дарагі, вельмі высокай якасці.
|| прым. цэ́насны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)