папулярыза́цыя
(рус. популяризация, ад лац. popularis = народны)
1) выклад якога-н. складанага пытання ў агульнадаступнай форме;
2) распаўсюджанне чаго-н., імкненне зрабіць шырока вядомым.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кампа́ктны
(лац. compactus)
1) сціснуты шчыльна, без прамежкаў (напр. к-ая маса);
2) перан. кароткі, сціслы (напр. к. выклад).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ле́кцыя
(лац. lectio = чытанне)
1) вусны выклад вучэбнага прадмета ў вышэйшай навучальнай установе;
2) публічнае выступленне на якую-н. тэму.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
рэфера́т
(ням. Referat, ад лац. referre = дакладваць, паведамляць)
кароткі выклад якога-н. пытання, зместу кнігі, а таксама даклад з такім выкладам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вульга́рны
(лац. vulgaris = просты, звычайны)
1) грубы, непрыстойны (напр. в. выраз, в-ыя манеры);
2) спрошчаны да скажэння (напр. в. выклад вучэння).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
парафра́за
(гр. paraphrasis = апісанне, выклад)
1) пераказ сваімі словамі літаратурнага твора, а таксама адаптацыя вялікіх мастацкіх твораў;
2) інструментальная п’еса віртуознага характару на оперныя тэмы або народныя мелодыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кампа́ктны
(лац. compactus)
1) сціснуты шчыльна, без прамежкаў (напр. к-ая маса);
2) які займае мала месца пры вялікай змяшчальнасці (напр. к. выклад, к. шрыфт);
3) перан. кароткі, сціслы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ДЗЮПО́Н ДЭ НЕМУ́Р (Duponts de Nemours) П’ер Самюэль
(14.12.1739, Парыж — 7.8.1817),
французскі эканаміст і паліт. дзеяч. Прадстаўнік школы фізіякратаў (увёў гэты тэрмін). Вучань і супрацоўнік Ф.Кенэ, дарадчык А.Р.Ж. Цюрго і яго паслядоўнікаў. У 1767 апублікаваў працу «Аб узнікненні і развіцці новай навукі», у якой даў найб. поўны сістэм. выклад вучэння фізіякратаў. У 1780 ініцыіраваў правядзенне ў Францыі фін. рэформ. У 1789 абраны ў Нац. сход. Прыхільнік усеагульнай асветы, распрацаваў шэраг адукац. праектаў, заснаваных на вучэнні фізіякратаў, у т.л. для Цюрго ў Францыі (1775) і Т.Джэферсана ў ЗША (1800), а таксама для Адукацыйнай камісіі ў Рэчы Паспалітай (у 1774 кароткі час быў яе сакратаром). У сваіх працах адзначаў узорны характар асв. рэформы ў Рэчы Паспалітай. У 1814 эмігрыраваў у ЗША.
Н.К.Мазоўка.
т. 6, с. 130
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ампліфіка́цыя
(лац. amplificatio = пашырэнне, павелічэнне)
1) далейшае тлумачэнне, больш падрабязны выклад;
2) літ. стылістычны прыём нанізвання аднародных элементаў мовы (сінонімаў, параўнанняў і інш.) для ўзмацнення выразнасці;
2) павелічэнне аб’ёму тэксту пры перакладзе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сасо́ннік ’сон-трава Anemone pulsatilla L.’ (Шат.), сасну́лькі ’сон’ (астрав., Сл. ПЗБ). Польск. sasanka, sesenki, чэш. sasanka, серб.-харв. sása ’тс’, балг. сасан ’Hepatica triloba’, сасанка ’тс’, дыял. таксама сасенка; сюды ж, магчыма, і рус. сазончики ’Anemone pulsatilla L.’ і самсонички ’Pulsatilla pratens Mill.’ Неяснае слова. Дурыданаў (Зб. Лер-Сплавінскаму, 81 і наст.) мяркуе, што славянскія словы — гэта запазычанне са ст.-грэч. σουσον ’лілея’, якое на славянскай глебе падверглася розным пераўтварэнням і ўплыву народнай этымалогіі, якая звязала назву гэтай расліны з сон (гл. сон-трава). Грэч. слова Дурыданаў звязвае з ст.-егіпец. s‑š‑n ’лотас’, копц. šošen ’лілея’, ст.-яўр. šošan, араб. susan ’лілея’, пярс. susän ’лілея, касач’, тат. susan ’касач’. Для беларускага слова магчыма польскае пасрэдніцтва. Гл. яшчэ Махэк₂, 537–538, выклад гіпотэзы Дурыданава.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)