біяката́ліз

(ад бія- + каталіз)

паскарэнне або запавольванне хімічных рэакцый, якія адбываюцца ў арганізме пры ўдзеле ферментаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біяло́гія

(ад бія- + -логія)

сукупнасць навук аб жывой прыродзе (падраздзяляецца на батаніку, заалогію, антрапалогію і мікрабіялогію).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біялюмінесцэ́нцыя

(ад бія- + люмінесцэнцыя)

свячэнне многіх мікраарганізмаў, грыбоў і беспазваночных жывёл, звязанае з працэсамі іх жыццядзейнасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біяміцы́н

(ад бія- + -міцын)

антыбіётык, які ўжываецца пры пнеўманіі, дызентэрыі, сыпным тыфе і некаторых іншых хваробах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біяпрэпара́т

(ад бія- + прэпарат)

біялагічны прэпарат для прафілактычнага або лячэбнага ўвядзення ў арганізм і дыягнастычных даследаванняў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біяцы́кл

(ад бія- + цыкл)

самая буйная адзінка расчлянення біясферы (суша, мора, унутраныя вадаёмы); падраздзяляецца на біяхоры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БІЯПСІ́Я

(ад бія... + грэч. opsis разгляданне),

дыягнастычная аперацыя выразання пробнага кавалачка хваравіта змененай тканкі жывога арганізма з далейшым мікраскапічным даследаваннем для вызначэння характару паталагічнага працэсу (запаленне, пухліна і інш.). Біяпсія ў час хірург. аперацыі (тэрміновая) дае магчымасць удакладніць клінічны дыягназ і вызначыць межы пашкоджання. Разнавіднасць біяпсіі — біяпункцыя, пры дапамозе якой ацэньваюць характар змянення ўзятых для даследавання клетак, вадкіх тканак (напр., спіннамазгавой вадкасці).

т. 3, с. 176

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БІЯРЭХАЛАКА́ЦЫЯ

(ад бія... + рэха + лакацыя),

выпрамяненне і ўспрыманне жывёламі высокачастотных гукавых сігналаў з мэтай выяўлення аб’ектаў (здабыча, перашкода і інш.) у прасторы, а таксама атрымання інфармацыі аб іх уласцівасцях і памерах; адзін са спосабаў арыентацыі жывёл. Развіта ў лятучых мышэй, дэльфінаў, некаторых птушак, землярыек і інш. Дзякуючы біярэхалакацыі кіты, напр., лёгка шукаюць згуртаванні планктону, дэльфіны лацыруюць чароды рыб на адлегласці да 3 км.

т. 3, с. 177

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БІЯТЭЛЕМЕТРЫ́Я

(ад бія... + тэлеметрыя),

спосаб атрымання і рэгістрацыі інфармацыі аб стане біял. аб’ектаў з дапамогай тэлеметрычнай апаратуры. Звычайна выкарыстоўваюць мініяцюрныя доўгахвалевыя радыёперадатчыкі або крыніцы радыеактыўнасці, якія прымацоўваюць на целе чалавека або жывёлы. Метад біятэлеметрыі дазваляе дакладна вызначаць месцазнаходжанне аб’екта, рэгістраваць паказчыкі перамяшчэнняў, жыццядзейнасці і паводзін арганізма (напр., рытм сардэчных скарачэнняў, т-ру цела і інш.). Выкарыстоўваюць у экалогіі, эталогіі, медыцыне, спорце, касманаўтыцы.

т. 3, с. 180

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

біяглі́фы

(ад бія- + гр. glyphe = паглыбленне, ямка)

выкапнёвыя сляды жыццядзейнасці арганізмаў на паверхні або ўнутры асадачных парод.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)