палані́ць, -ланю́, -ло́ніш, -ло́ніць; -ланёны; зак. і незак.

1. каго-што. Узяць (браць) у палон.

П. варожую армію.

2. перан., каго (што). Зачараваць (зачароўваць), захапіць (захапляць).

П. чароўным голасам.

|| наз. палане́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Іма́ць ’браць, прымаць’, ’мець’ (Байк. і Некр.), ’браць, хапаць’, ’біць’, ’мець’ (Нас.), ’браць, мець, перахапіць’ (Др.-Падб.), ’браць, мець, разумець’ (Гарэц.), імя́ць ’браць’ (Касп.), іма́цца ’брацца’, ’разумець’ (Нас.). Рус. дыял. има́ть ’браць’, ’лавіць, хапаць’, ’уладаць, мець’, ’мець намер, жаданне рабіць што-н.; хацець’; укр. іма́ти ’браць, узяць, злавіць, хапаць, схапіць’ (Грынч.), польск. уст. imać ’браць, хапаць’, в.-луж. jimać ’чапаць, хапаць’, н.-луж. jimaś ’браць, хапаць’, палаб. jaimăt ’хапаць, лавіць’, чэш. jímati ’браць, хапаць’, славац. jímať ’мець’, серб.-харв. ѝмати ’тс’, балг. и́мам ’тс’, макед. има ’тс’. Ст.-слав. имати ’хапаць, схопліваць, лавіць, збіраць’, ст.-рус. имати ’браць, збіраць, здабываць, захопліваць’, ст.-бел. имати ’мець; браць; лічыць, прымаць’ (Скарына). Ступень чаргавання да мець (гл.). Прасл. ітэратыў *jьmati (sę) утвораны ад *ęti, *jьmǫ (параўн. няць, узяць), якое ўзыходзіць да і.-е. *em‑; параўн. літ. imù, im̃ti, лат. jęmu, jem̃t, ст.-прус. īmt, лац. emō, emere з тоеснай семантыкай; гл. Бернекер, 1, 425; Фасмер, 2, 128; Слаўскі, 1, 450–451; Трубачоў, Эт. сл., 6, 71; 8, 224–225; Тапароў, 3, 47–49. У апазіцыі *ęt‑ — *jьmati бачаць адбітак семантычнага супрацьпастаўлення стану (’мець, уладаць’) і актыўнага дзеяння (’браць, захопліваць’); гл. Шанскі, 2, I, 54; Скок, 1, 716 і Безлай, 1, 210, дзе семантычныя паралелі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

натава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.

Запісваць, браць на заметку. Натаваць выступленне прамоўцы ў блакнот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узя́цце, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. узяць (гл. браць у 2–5 і 13 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

должа́ть несов., уст. браць у доўг, рабі́ць даўгі́, пазыча́ць, завінава́чвацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сковоро́дить несов., плотн. браць на ла́пы; рубі́ць у ла́пу (замко́м).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шки́рка / брать (взять) за шки́рку прост. браць (узя́ць) за шкі́рку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́нка¹, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Плеўка, якая ўтвараецца на некаторых вадкасцях пры іх астыванні.

Здымаць пенкі (таксама перан.: браць сабе лепшае).

|| памянш. пе́начка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гло́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Частка стрававальнага апарату — мышачная трубка, якая злучае поласць рота са страваводам.

2. Разм. Горла. Крычаць на ўсю глотку.

•••

Браць за глотку гл. браць.

Драць (ірваць) глотку гл. драць.

Заткнуць глотку гл. заткнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

triumph​2 [ˈtraɪəmf] v. (over) трыумфава́ць; браць верх (над), перамага́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)