уганя́цца 1, ‑яецца; незак.
Зал. да уганяць.
уганя́цца 2, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак., за кім-чым.
Разм.
1. Упадаць за кім‑, чым‑н. Уганяцца за работай з самага маленства.
2. Заляцацца, бегаць за кім‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыцы́ганы ’змораны’ (чэрв., Жд. 3). Прэфіксальнае ўтварэнне ад цы́гаць ’бегаць, цягацца’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галя́ць ’бегаць (без занятку)’ (Сцяц. Словаўтв.). Няяснае слова; няма дадатковых даных, роднасных лексем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кна́цаць ’бегаць за дзяўчатамі’ (Мат. Гом.). Да гукапераймальнага кнацаць ’удараць’. Параўн. прыўдараць ’заляцацца ’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Летаёнцы ’які любіць бегаць (аб карове)’ (тракт., Сл. паўн.-зах.). З польск. latający ’які лётае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пабе́гаць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Бегаць некаторы час. [Хлапчукам] проста хацелася пабегаць па маёнтку там, дзе ўздумаецца. Пальчэўскі. Давялося нямала пабегаць ад вялікага чыгуначнага начальства да малога і наадварот. Корбан.
пабе́гаць 2, ‑ае; зак.
Разм. Стаць цельнай (пра карову).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ацмыга́ць ’аббегаць’ (Нас.). Ад цмыгаць ’бегаць, шнырыць’, параўн. цмыг! выкл. ’пшык!’, цмы́га ’хітраваты, пранырлівы чалавек’ (Нас., КСП).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бу́кта, ‑ы, ДМ ‑кце, ж.
Абл. Глыбокае месца, яма, вір у рацэ, возеры і пад. [Пракоп:] — Павінен жа я выказаць свае думкі, сваё разуменне, а не кідацца галавою ў букту, каб потым не бегаць, як кот з падсмаленым хвастом. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каке́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Жанчына, якая сваімі паводзінамі, манерамі, туалетамі імкнецца падабацца мужчынам, звярнуць іх увагу. Дачка пані Міхаліны, какетка Яня, прымусіла каля сябе бегаць, можа, з пяць афіцэраў. Карпюк.
2. Тое, што і гестка.
[Фр. coquette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зі́каць ’груба пакрыкваць’ (слонім., клец., Жыв. сл.). Рус. дыял. зыкать ’крычаць’, ’бегаць ад укусаў’ (ад зык 1 ’рэзкі гук’ і зык 2 ’авадзень’ > ’непакой ад аваднёў’), зи́кать ’бегаць ад укусаў’, укр. зикати ’крычаць’. Зікаць, відаць, кантамінацыя не поўнасцю зафіксаваных у бел. мове форм і значэнняў, адпаведных рус.: зыкаць дало значэнне ’крычаць’, а зікаць — форму. Параўн. зыкацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)