бранхі́т

(н.-лац. bronchitis, ад гр. bronchos = горла)

запаленне слізістай абалонкі бронхаў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

скарыфіка́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Перадпасяўная апрацоўка (парушэнне цэласці абалонкі) насення некаторых раслін, каб паскорыць прарастанне. Скарыфікацыя насення канюшыны.

2. Разразанне глебы для ўзмацнення прыгону паветра ў яе. Скарыфікацыя лугавой дзярніны.

3. Правядзенне насечак на скуры.

[Ад лац. scarificare — падрэзваць, рабіць насечкі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лу́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны; незак., што.

1. Ачышчаць ад шалупін, якой-н. абалонкі; лузаць.

Л. гарох.

2. Разрыхляць глебу пасля ўборкі ўраджаю (спец.).

Л. іржышча.

|| зак. аблу́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны (да 1 знач.) і узлу́шчыць, -шчу, -шчыш, -шчыць; -шчаны (да 2 знач.).

Аблушчыць боб.

|| наз. лушчэ́нне, -я, н.

|| прым. лушчы́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мыт ​1, ‑у, М мыце, м.

Гіст. Падатак, пошліна за правоз тавараў цераз граніцу ці па тэрыторыі дзяржавы.

мыт ​2, ‑у, М мыце, м.

Інфекцыйная хвароба ў коней, якая суправаджаецца запаленнем слізістай абалонкі насаглоткі і падсківічных залоз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трахо́ма ‘заразнае хранічнае захворванне слізістай абалонкі вока’ (ТСБМ, Арх. Вяр.), трахом ‘тс’ (в.-дзв., астрав., Сл. ПЗБ), трахо́ма, трахо́м, трухо́м ‘тс’ (Мова Сен.). З новалацінскай навуковай мовы, параўн. новалац. trāchōma, якое са ст.-грэч. τράχομα ‘шорсткасць, шурпатасць’ < τραχύς ‘шорсткі, няроўны’ (Голуб-Ліер, 486; Чарных, 2, 259; ЕСУМ, 5, 625).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

эндаметры́т

(ад энда- + метрыт)

запаленне слізістай абалонкі маткі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эндартэрыі́т

(ад энда- + артэрыіт)

запаленне ўнутранай абалонкі артэрыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

насе́нне, -я, н.

1. Зачатак вышэйшых раслін, які складаецца з зародка і абалонкі; семя, зерне.

Н. развіваецца з семязавязі.

2. зб. Зярняты раслін, прызначаныя для пасеву.

Н. жыта.

3. перан. Пачатак чаго-н.; тое, што мае ўплыў, уздзеянне.

Пасеяць у сэрцы добрае н.

4. перан. Нашчадкі каго-н. (разм.).

|| прым. насе́нны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Насенная бульба.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іры́т

(гр. iris, -idos = радуга)

запаленне радужнай абалонкі вока.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

се́мя, се́мя і се́мені, Д се́мю і се́мені, В се́мя, Т се́мем і се́менем, М (аб) се́мі і се́мені, н.

1. Зачатак расліны, які складаецца з зародка і абалонкі, зерне.

Льняное с.

2. перан. Зародак, крыніца чаго-н.

С. навукі засявай!

3. Тое, што і сперма.

|| памянш. се́мечка, -а, мн. -і, -чак, н. (да 1 знач.).

|| прым. се́мявы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Семявыя залозы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)