супаста́т, ‑а, М ‑таце, м.
1. Уст. і высок. Вораг, непрыяцель. Нам не забыць ні хат, ні нават траў, Што супастатам спалены, стаптаны. Астрэйка. Няхай помняць супастаты, Што значаць бравыя салдаты. Колас.
2. Разм. лаянк. Разбойнік, злачынец, ліхадзей. [Маці:] — А, супастат... Драчонікі даўно пастылі, авечак трэба ісці займаць, а ён храпе сабе! Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
найме́ншы прил. превосх. ст.
1. (по величине) са́мый ме́ньший, наиме́ньший;
2. (по возрасту) са́мый мла́дший, моло́же всех;
○ ~шае кра́тнае — мат. наиме́ньшее кра́тное;
◊ ісці́ па лі́ніі ~шага супраціўле́ння — идти́ по ли́нии наиме́ньшего сопротивле́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
tail2 [teɪl] v. ісці́ сле́дам
tail away [ˌteɪləˈweɪ] phr. v. ме́ншаць, памянша́цца;
His voice tailed away into silence. Яго голас (паступова) заціх.
tail off [ˌteɪlˈɒf] phr. v. = tail away: The attendan ce figures tailed off. Наведвальнасць знізілася.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Кульга́ць ’ісці, нясмела прыступаючы на адну нагу’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Бяльк., Мядзв., Гарэц., Грыг., ТС, Касп.). Укр. кульгати, рус. кульгать ’тс’, польск. kulhać, чэш. kulhati, славац. kuľhať ’тс’. Слаўскі (3, 349) мяркуе аб экспрэсіўнай дзеяслоўнай суфіксацыі на ‑ьg (як у дзёргаць). Тады да kuljati (гл. куляць 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ступа́ць ‘крочыць, ісці’ (ТСБМ, Нас., Ласт., ТС), ступану́ць ‘ступіць’ (Нас.; брасл., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. ступа́ти, рус. ступа́ть, польск. stąpać, в.-луж. stupać, н.-луж. stupaś, чэш. stoupali, славац. stúpať, серб.-харв. сту́пати, славен. stọ́pati, балг. стъ́пям, макед. стапува. Прасл. *stǫpati ітэратыў да *stąpiti ‘ступіць’, гл. ступіць (Бязлай, 3, 321; Борысь, 577).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́ўпіць ’змяшчаць, напаўняць’ (Ласт., Гарэц.), то́ўпіцца ’збірацца групай’ (ТСБМ), ’стаяць гурбой’ (бялын., Янк. Мат.; рагач., Сл. ПЗБ), ’змяшчацца’ (Нас., Жд. 1; віл., Сл. ПЗБ), ’ісці клубамі (пра дым)’ (шальч., Сл. ПЗБ), сюды ж сто́ўпіць ’змясціць’, уто́ўпіцца ’змясціцца’ (Гарэц.), стоўпіцца (віл., LKK, 16, 190), нато́ўпіцца ’набіцца шмат людзей у памяшканне’ (Нас.). Гл. таўпіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wyrobek, ~ku
wyrob|ek
м. уст.
1. заробак; промысел;
iść na ~ek — ісці ў заробкі;
2. выраб;
3. маёмасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
trójka
trójk|a
ж. тройка;
zrobiliśmy to w ~ę — мы зрабілі гэта ўтраіх;
iść ~ami — ісці па трое (тройкамі)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pomału
павольна, паволі; патроху, пакрысе; памалу; паціху;
iść pomału — ісці павольна;
pomału się poprawiać na zdrowiu — патроху ачуньваць; здаравець
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
мата́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак.
1. што. Віць, навіваць, накручваць.
М. ніткі.
2. чым. Рухаць з боку ў бок, махаць чым-н.
М. галавой.
3. Хутка ісці, бегчы куды-н.; уцякаць, паспешна выбірацца адкуль-н. (разм., груб.).
Матай адсюль!
|| зак. намата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.); наз. намо́тка, -і, ДМ -тцы, ж. (да 1 знач.).
|| аднакр. матну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 2 знач.).
|| наз. мата́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. мата́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)