піро́жніца
‘форма для пірожнага’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
піро́жніца |
піро́жніцы |
| Р. |
піро́жніцы |
піро́жніц |
| Д. |
піро́жніцы |
піро́жніцам |
| В. |
піро́жніцу |
піро́жніцы |
| Т. |
піро́жніцай
піро́жніцаю |
піро́жніцамі |
| М. |
піро́жніцы |
піро́жніцах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Аза́рд ’запал’ (Бяльк.), азарт ’тс’ (БРС). Першая форма запазычана (XVII ст.) з польскай мовы (azard, hazard), у якую яно трапіла з французскай. Другая форма ў беларускую мову папала з рускай у найноўшыя часы. Першакрыніца гэтых слоў араб. az‑zahr ’косць для гульні’ Шанскі, 1, А, 53.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валачо́бно ’вялікоднае яйка’ (Арх. Бяльк.), валачэўна ’тс’ (КТС). Кароткая субстантываваная форма прыметніка валачобнае (яйка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гаві́цца ’гаіцца, зажываць’ (Сцяшк.). Дыялектная форма (устаўное, гіатычнае ‑в‑ між галоснымі) слова га́іць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́піка, лапіко ’лапік’ (ДАБМ, 924–925) — гібрыдная форма з лексем лапік і латка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мятле́йшы ’больш уважлівы, памятлівы’ (Юрч. Фраз. 2). Скажоная форма лексемы памятлівейшы. Да пимяць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прынаку́чыць ’абрыднуць’ (Некр.). Сцягнутая форма не зафіксаванага, але цалкам магчымага *прынадаку́чыць < надаку́чыць ’надаесці’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́дзясь ’рэдкае палатно’ (ЖНС). Ад рэдкі (гл.). Форма, магчыма, па аналогіі з дробны > дробязь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
акцэ́пт
(лац. acceptus = прыняты)
1) згода на заключэнне дагавору на прапанаваных умовах;
2) форма безнаяўнага разліку паміж арганізацыямі, а таксама згода аплаціць грашовыя дакументы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
андрагене́з
(ад андра- + -генез)
форма размнажэння, пры якой у развіцці яйцаклеткі ўдзельнічае толькі мужчынскае ядро, прыўнесенае ў яе сперміем у працэсе апладнення (проціл. гінагенез).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)