Рэцэ́пт ’пісьмовае прадпісанне ўрача’ (ТСБМ), рэцэ́п ’тс’ (Сл. ПЗБ), рыцэ́пт ’тс’ (Жыв. НС). Ст.-бел. рецепта ’рэцэпт’ < ст.-польск. recepta < лац. recepta (Булыка, Лекс. запазыч., 129). Ад лац. receptum ’гарантую; ручаюся’, што азначала, што аптэкар пацвярджае, што лекі былі зроблены ў адпаведнасці з прадпісаннем лекара (Чарных, 2, 114; Сной, 528).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Татуі́раваць ’рабіць татуіроўку’ (ТСБМ), татуява́ць ’тс’ (Некр. і Байк.), татуава́ць ’тс’ (Ласт.). Запазычана праз рус. татуи́ровать або польск. tatuować ’тс’ з франц. tatouer ’тс’, якое праз англ. tattoo ’тс’ запазычана з палінезійскіх моў, дзе таіц. tatau, tatu ’пракол, знак, зроблены на скуры’ (Фасмер, 4, 28; ЕСУМ, 5, 528; Голуб-Ліер, 481).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гру́бы, -ая, -ае.
1. Недастаткова культурны, недалікатны.
Грубыя паводзіны.
Грубае абыходжанне.
Груба (прысл.) адказаць.
2. Недастаткова апрацаваны, няўмела зроблены.
Грубая мэбля.
Грубая работа.
3. Прыблізны, не распрацаваны падрабязна.
Г. падлік.
Груба (прысл.) кажучы.
4. Які выходзіць за межы элементарных правіл.
Грубая памылка.
Грубае парушэнне законнасці.
5. Рэзкі, непрыемны на слых.
Г. голас.
○
Грубыя кармы — раслінныя кармы (сена, салома, мякіна і пад.) з адносна малой колькасцю пажыўных рэчываў.
|| наз. гру́басць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
машасто́вы, ‑ая, ‑ае.
Зроблены, пашыты з мошасту. Пагасла святло. Зырка заззяла рампа. Машастовая заслона набыла таемныя адценні. Мікуліч. Шапкі [настаўнікі] насілі .. з шырокімі круглымі вярхамі, з машастовымі аколышкамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́йкавы, ‑ая, ‑ае.
Які вырабляе байку 2. Байкавая вытворчасць. // Зроблены з байкі 2. Пры сцяне пад акном, якое выходзіла ў сад, стаяў жалезны ложак, накрыты байкавай коўдрай. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гліня́ны, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з гліны. Гліняная ліса. □ Гліняныя свісцёлачкі Нясуць два ганчары. Куляшоў. // Пакрыты, высланы слоем гліны. Гліняны ток. Гліняная падлога.
•••
Калос на гліняных нагах гл. калос.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяру́жны, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з дзяругі (у 1 знач.). Дзяружны мяшок. □ Прачыняюцца ў сенцах дзверы, і на двор выходзіць у зрэбнай сарочцы і дзяружных штанах барадаты чалавек. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
добраўпара́дкаваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад добраўпарадкаваць.
2. у знач. прым. Добра зроблены, забяспечаны неабходнымі выгодамі. Сотні сем’яў рабочых і служачых усяляюцца ў добраўпарадкаваныя кватэры. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угрунтава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад угрунтаваць.
2. у знач. прым. Зроблены надзейна, моцна. Угрунтаваны падмурак.
3. у знач. прым. Падмацаваны пераканаўчымі доказамі, меркаваннямі. Угрунтаваны довад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уласнару́чны, ‑ая, ‑ае.
Зроблены, напісаны сваёй рукой. Побач з .. уласнаручным подпісам [Кабушкіна] ў дужках стаяла кароценькае слова: «Жан». Новікаў. У самым нізе пісьма была маленькая, уласнаручная прыпіска мацеры. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)