Суме́жжа ’паласа, тэрыторыя, якая мяжуецца з чым-небудзь’ (ТСБМ), суме́жны ’суседні’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Гарэц.), суме́жнік ’сусед па ўчастку’ (Выг.; кобр., Горбач, Зах.-пол. гов.), су́меж ’побач, у суседстве’ (Нас.), суме́ж ’тс’ (Ласт.), ст.-бел. сумеж ’побач’ (XVI ст., Карскі 2-3, 446), сумежникъ ’бліжэйшы сусед’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. су́між ’сумеж’, суме́жжья, суме́жник, сумі́жник, сумі́жний, стараж.-рус. сумежие ’граніца, пагранічча’; у іншых славянскіх мовах шмат дэрыватаў з рознымі суфіксамі, параўн., напр., чэш. soumezí, славен. soméja ’супольная граніца, мяжа’, серб.-харв. sùmeđa ’тс’, на аснове якіх Борысь (Prefiks., 123–124) рэканструюе прасл. *sǫmedʼ‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стяжа́ть книжн.

1. сов. прыдба́ць (нажы́ць); (о корыстной наживе) нагрэ́бці;

он стяжа́л большо́й капита́л ён нажы́ў (нагро́б) шмат гро́шай;

2. сов. здабы́ць, набы́ць;

стяжа́ть сла́ву здабы́ць (набы́ць) сла́ву;

3. несов. называ́ць; грэ́бці; см. стяжа́ть​ 1;

4. несов. здабыва́ць; см. стяжа́ть​ 2.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

doświadczać

doświadcza|ć

незак.

1. выпрабоўваць, даследаваць;

los ~ł ich wiele razy — лёс выпрабоўваў іх шмат разоў;

2. адчуваць, зазнаваць;

~ł okrucieństwa wojny — ён зазнаў жахі вайны

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Magna promisisti, exigua video

Шмат ты абяцаў, мала бачу.

Много ты обещал, мало вижу.

бел. Многа чуецца, ды мала верыцца. І шыла, і мыла, і прала, і ткала ‒ і ўсё языком. 3 языком ‒ і сюды і туды, а на спра­ве ‒ нікуды.

рус. Много сулят, мало делают. Дела на полтину, а магарычу на рубль. На словах ‒ как на гуслях, а на деле ‒ как на балалайке. Визгу много, а шерсти нет. Много слов, мало дела. Много говорено, да мало сказано. Кто словом скор, тот в деле редко спор.

фр. Beaucoup de paroles peu d’affaires (Много слов, мало дел).

англ. Great cry and little wool (Много крику, мало шерсти).

нем. Viel Geschrei und wenig Wolle (Много крику и мало шерсти).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

pile​1 [paɪl] n.

1. ку́ча, гру́да;

a pile of sand ку́ча пяску́;

a pile of books стос кніг;

We put the newspapers in piles on the floor. Мы паклалі газеты стосамі на падлозе.

2. звыч. pl. piles мно́га, шмат;

piles of work мно́га рабо́ты

♦

make a pile нажы́ць ку́чу гро́шай

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

besides​1 [bɪˈsaɪdz] adv.

1. акрамя́ таго́, апрача́, апро́ч таго́;

I don’t really want to go. Besides, it’s too late now. Шчыра кажучы, я не хачу ісці. Акрамя таго, зараз вельмі позна.

2. у дада́так;

discounts on televisions, stereos and much more besides скі́дкі на тэлеві́зары, стэ́рэа і шмат што ў дада́так

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Про́пасць ’бездань’, ’пагібель, смерць’, ’безліч, шмат’ (Нас.; шальч., Сл. ПЗБ), ’глыбокае месца на балоце, у рацэ, бяздонне’ (нясвіж., рэч., слаўг., стол., шчуч., Яшк.), ’глухое месца’ (слаўг., там жа), ’балота, непраходныя зараснікі’ (лун., Шатал.). Рус. про́пасть ’бездань, правал; пагібель, смерць; безліч, шмат’, укр. дыял. про́пасць ’бездань, глыбокая пропасць’, ’круты адвесны бераг’, ’пагібель’, польск. przepaść ’бездань’, чэш. propast, славац. priepast ’пропасць, правалле ў карставых мясцовасцях’, макед. пропаст ’тс’, серб.-харв. про̏пāст ’пропасць’, балг. про́паст ’бездань; пагібель’, ст.-слав. пропасть ’бездань’ (аб паўднёваславянскіх формах гл. Куркіна, Этимология–1976, 30). Прасл. *propastь. Дэрыват ад *propadati: *propasti < *padati, г. зн. ’тое, што з’явілася ў выніку прападзення, правальвання зямлі’, з суф. ‑tь: pro‑pad‑tь (Фасмер, 3, 376; Махэк₂, 425, Слаўскі, SP, 2, 49 і наст.). Статус слова ў сучаснай беларускай мове сумнеўны нягледзячы на тое, што яно было вядома раней, параўн. “бездна: пропасть”, “адъ: местце пропастное або пекло” ў Бярынды (Німчук, Давньорус., 114). Такія значэнні, як ’глухое месца’, ’балота, непраходныя зараснікі’ абазначаюць, уласна, не формы рэльефу, а з’яўляюцца вытворнымі ад ’пагібель, смерць’, г. зн. ’пагібельныя месцы’. Практычна поўная адсутнасць слова ў цэнтральнай зоне можа сведчыць аб яго пранікненні з сумежных тэрыторый (з рускай ці ўкраінскай). Магчыма, сваю ролю тут адыграў і сам характар ландшафту беларускай тэрыторыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паспрабава́ць

1. (зрабіць спробу) probíeren vt, versúchen vt (тс zu + inf);

2. (пакаштаваць) kósten vt, probíeren vt;

3. перан (зведаць у жыцці) erlében vt;

ён шмат што паспрабава́ў на сваі́м вяку́ er hat in séinem Lében víel(es) erlébt;

трэ́ба было́ б паспрабава́! das müsste man probíeren!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

патрабава́ць

1. fórdern vt, verlángen vt;

2. (мець патрэбу) erfórdern vt; bedürfen* vi (чаго-н G);

гэ́та патрабу́е ўва́гі das erfórdert Áufmerksamkeit;

патрабава́ць шмат ча́су viel Zeit beánspruchen;

гэ́та патрабу́е тлумачэ́ння das bedárf éiner Erklärung;

3. (выклікаць куды-н) bestéllen vt; berúfen* vt; áuffordern zu kómmen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

невясёлы, ‑ая, ‑ае.

1. Які сумуе; сумны. [Сярго:] Вы што ж такі пануры, невясёлы? [Бэсман:] У нас вясёлага не вельмі шмат. Глебка. Убачыўшы свайго сябра невясёлым, Ціма запытаў: — Чаго такі кіслы? Шчарбатаў. // Які выражае смутак, журбу. Невясёлая ўсмешка. Невясёлыя вочы.

2. Які выклікае смутак, журбу; непрыемны. Невясёлы мой лёс, невясёлы... Пакідаю я родныя сёлы. Куляшоў. Покут голы, невясёлы, Як у той павеці. Крапіва. Ноччу Мікола не спаў. Сядзеў каля папялішча пад уцалелай яблыняй і думаў невясёлую думу. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)