Вучы́цілка ’настаўніца’ (Касп.), вучыце́лька ’тс’ (гродз., Цых.). Да вучыцель; форма з націскам на другім складзе ўзнікла пад уплывам польск. nauczycielka ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́бзаць ’пэцкаць’ (Жыв. сл.). Параўн. укр. кобзати ’рыць, варушыць’, якое ЕСУМ, 2, 476 звязвае з рус. кобзать ’грэбаваць’. Унутраная форма няясная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ме́ліць ’малоць’ (Яруш.). Другасная форма, утвораная ад асновы цяперашняга часу мелʼ‑ю (< прасл. melʼjo) пры дапамозе суфікса ‑іць, як ле́іць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Моў ’маўляў, нібыта’ (Гарэц., Некр., Нас., ТС). Алегравая форма з маўляў ’(калісьці, даўно) казаў’ накшталт рус. мол ’тс’ (Фасмер, 2, 641).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Нехарма́тны, нехорматны, нехорму́тньі ’вельмі непрыгожы, непрывабны’, нехорму́цье ’непрыгожасць, непрывабнасць (таксама і пра чалавека)’ (ТС). Ад хорма ’форма’, гл: харматны ’спрытны, прыгожы'
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́сыр ’драўляны валікі штангенцыркуль, якім вымяраюць таўшчыню ствала’ (Інстр. III; чач., Мат. Гом.) — скарочаная форма тэхнічнага тэрмін^ пасамётра, ці пасімётра ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Струпці ‘раскладка снапоў для малацьбы’ (пін., ДАБМ, камент., 872). Форма адз. л., відаць, *струпец. Магчыма, да струп 1, але семантыка няясная.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сёдні ‘сёння’ (Гарэц., Ласт., Ян., Мат. Гом.), сёдне ‘тс’ (Сл. Брэс.), ся́дні ‘тс’ (Нас.). Гл. сёння; форма без асіміляцыі д > н.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тало́к ’натоўп’ (Сл. Брэс.). Гл. талака́ 1; форма м. р., магчыма, пад уплывам польск. tłok ’ціск; тлум, ціжба’. Параўн. толак, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
салю́т
(фр. salut, ад лац. salus, -utis = віншаванне)
урачыстая форма прывітання або аддача пашаны каму-н., чаму-н. артылерыйскімі і ружэйнымі залпамі, падняццем ці апусканнем сцягаў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)