угру́зіць, угружу, угрузіш, угрузіць; зак., каго-што.

Разм. Даць глыбока ўвязнуць, засесці ў чым‑н. ліпкім, сыпкім. Вось гэта грэбля — бяда і гора... Пакуль праедзеш яе — духі вытрасеш.., а ў мокрае лета і каня ўгрузіш, і сам, як д’ябал, у гразі выкачаешся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каска́д

(фр. cascade, ад іт. cascata)

1) вадаспад, які падае ўступамі;

2) перан. імклівая плынь чаго-н. (напр. к. слоў);

3) цыркавы прыём, які імітуе падзенне з каня, турніка, веласіпеда і інш.;

4) хуткі танец, які суправаджаецца спевамі, у аперэце.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Архіра́сты. Слова зафіксавана ў песні (Вілен. губ.) Карскім, РФВ, XXI, 259: «Адзин на булану, други на каштану, трэйци на мышитым, сам архирасты». Верагодна, лакальнае, а магчыма, і эпізадычнае запазычанне з літ. arklaraištis ’прывязаны да каня вяроўкай’. Гл. Супрун, Балтийские яз., 40–42.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мы́шкі ’хвароба ў каня’ (смарг., ігн., Сл. ПЗБ), ’запаленне залоз’ (лепел., КЭС), мышкі хапілі ’хвароба статку, колікі’ (КЭС, лаг.). Укр. мишка ’міжвольнае паторгванне мышцы’, рус. мышка ’пухліна, запаленне падсківічнай залозы’, ’пухліна ў пахах жывёл’, калуж. ’колікі’. Бел.-рус. ізалекса. Да мышка ’мышца’ошш (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Натальмаху́ ’няёмка, нязручна’: Ехаў натальмаху (Сцяшк. Сл.), трымаць натальмаху ’не датыкаючыся (да чаго-небудзь)’ (Сцяц.). Няясна, магчыма да тыльма ’бабка ў каня’, на тальмах (ехаць) ’ледзь трымаючыся (ехаць)’, параўн. (ехаць) на запятках ’прычапіўшыся ззаду (ехаць)’; або да польск. дыял. tylma ’ледзве, амаль’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прысця́жка ’ворчык, прыпрэжка’ (Нас.; міёр., Жыв. НС), прысцяжня́к ’прыпрэжаны конь’ (Мат. Гом.), прісьціжнэ́й ’прыпрэжаны (пра каня)’ (Мат. Маг.). Арэал слова, пагранічны з рускай і ўкраінскай тэрыторыяй, сведчыць пра пранікненне з рус. пристя́жка ці ўкр. пристя́жка ’прыпрэжка’, якія ад пристегнуть (гл. Фасмер, 3, 366).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

stale

I [steɪl]

1.

adj.

1) чэ́рствы

stale bread — чэ́рствы хлеб

2) нясьве́жы, які́ вы́тхнуўся (напр. пі́ва)

3) Figur. стары́, састарэ́лы, плы́ткі

a stale joke — стары́ жарт; анэкдо́т з барадо́ю

2.

v.i.

1) чарсьцьве́ць

2) вытыха́цца

II [steɪl]

1.

n.

мача́ f. (каня́, бы́дла)

2.

v.i.

мачы́цца (пра каня́, бы́дла)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ссадзі́ць (каго-н.) j-n veránlassen áuszusteigen, j-n áussteigen lássen*; j-n herúnternehmen* j-m ábsteigen hélfen* (дапамагчы выйсці); j-m vom Pférde hélfen* (з каня)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

загры́вак м.

1. (у каня) Wíderrist m -(e)s, -e;

2. разм. Geníck n -(e)s, -e, Nácken m -s, -;

◊

атрыма́ць па загры́ўку eins aufs Dach bekómmen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Во́рчык 1 ’барак, пры дапамозе якога запрагаюць каня ў плуг; брусок з жалезным крукам на сярэдзіне, за які зачэпліваюцца пастронкі’ (БРС, КТС, Нас., Касп., Гарэц., Бяльк., Др.-Падб., Мядзв., Сцяшк.). Рус. о́рчик ’перакладзіна, барак для пастронкаў вупражы каня’, укр. во́рчык, польск. orczyk ’тс’. Запазычана з с.-в.-ням. ortschit, н.-в.-ням. Ortscheit ’тс’ праз польск. мову (Міклашыч, 225; Мацэнаўэр, 265; Більфельдт, 29). С.-в.-ням. слова ўтворана з ort ’вастрыё, канец’ і schit ’палена’ (Фасмер, 3, 155). Праабражэнскі (1, 659) дапускае магчымасць зваротнага ўздзеяння польск. orczyk на ням. і набліжае орчик да арчак (гл.), о́рчак ’лука, драўляны каркас сядла’, што менш верагодна.

Во́рчык 2 ’прыпрэжаны конь’ (Мат. Гом.). Гл. варчык.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)