likely1 [ˈlaɪkli] adj.
1. вераго́дны; магчы́мы;
be likely to быць вераго́дным, магчы́мым;
He is likely to be here next week. Ён, магчыма, будзе тут на наступным тыдні;
She is not likely to forget that. Яна наўрад ці забудзецца пра гэта.
2. які́ (што) пасу́е, падыхо́дзіць;
a likely candidate адпаве́дны кандыда́т
♦
a likely story! infml, iron. так я і паве́рыў!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
raczej
1. бадай, бадай што; мабыць, хутчэй за ўсё;
raczej tak będzie lepiej — так, бадай (мабыць), будзе лепш;
2. лепей; лепш;
mówmy raczej o wakacjach — давайце лепш пагаворым пра канікулы (вакацыі)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zrobić się
zrobi|ć się
зак. зрабіцца; стаць;
~ł się czerwony — ён пачырванеў;
~ło się ciemno — стала цёмна; пацямнела;
~ło mu się głupio — яму стала няёмка;
zrobić się ! разм. будзе зроблена!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ляме́ха, ляме́шка, леме́шка ’рэдкая каша з мукі з маслам ці салам’, ’зацірка’, ’кулеш з мукі’, ’густа звараная страва’, ’яда з грэцкай мукі з салам’ (раг., Сл. ПЗБ), ’ежа з падсмажанай мукі, залітай варам ці малаком’, ’расцёртая ў малацэ звараная бульба’ (ТСБМ, Маш., Нас., Янк. БП, Вешт., Мат. Гом., Растарг., ТС), глус. ’няўдала згатаваная страва’ (Мат. Янк.). Укр. лемі́шка, лімі́шка, лемʼєшка, рус. кастр., смал. леме́шка ’тс’. Польск. lemieszka ’тс’ з бел. (Слаўскі, 4, 148). Фасмер (2, 480) далучае да ўсх.-слав. лексемы і балг. лемец (лемец, лемъц, лимец) ’полба’, ’сорт пшаніцы, Triticum spelta’, аднак БЕР (3, 406) адносяць іх да запазычанняў з грэч. ἔλυμος ’проса’. Славен. lȋmec ’квашаніна’. Бязлай (2, 142), аднак, збліжае з ляме́шка. Найбольш прыймальным будзе паходжанне лексемы як запазычанне з угра-фінскіх моў: фін. liemi ’суп, поліўка’, мард. lʼemʼ венг. leves ’суп, сок’, вепск. lʼemuz ’поліўка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Auxilia humilia firma consensus facit
Згода робіць моцнай слабую дапамогу.
Согласие делает сильной слабую помощь.
бел. Згодай свет трымаецца. Бярыся дружна ‒ не будзе грузна. Дзе дружна, там і хлебна. Дружныя ластаўкі/сарокі і ката/коршуна заклююць.
рус. Согласье крепче каменных стен. Дружба созидает, вражда разрушает. Где любовь да совет, там и рай, там и свет.
фр. Bon amitié’ vaut mieux que tour fortifiée (Хорошая дружба лучше, чем укреплённая башня).
англ. Concord makes small things grow (Согласие из малого делает великое).
нем. Eintracht bringt Macht (Согласие приносит силу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
калупа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Разм.
1. Падчэпліваючы чым‑н. вострым, аддзяляць, абдзіраць што‑н.; рабіць у чым‑н. паглыбленне. Калупаць тынкоўку. □ [Рымша] палкаю выводзіць літары, калупае зямлю каля сцяны млына. Гурскі. [Даніла] збянтэжана калупаў відэльцам хлебную скарынку. Дуброўскі. // Капаць, ускопваць. «Рана бабка свае градкі калупае», — падумаў [Васіль]. Шамякін. — Ну, тайга, дык тайга, нарабілі мы сабе курані і пачалі сяк-так сек[чы] лес ды калупаць зямлю паміж пнёў. Галавач. // а таксама чым і без дап. Капацца, корпацца ў чым‑н., дастаючы адтуль што‑н. Пшыбыцкі сеў, пачаў калупаць нейкай трэсачкай у зубах. Курто.
2. перан. Разм. (у спалучэнні са словамі «зямля», «зямелька» і пад.). Займацца земляробствам, весці гаспадарку. [Змітрок:] А з мяне даволі таго, што я ёсць: што ж будзе, калі ўсе ў прафесары пададуцца? А зямельку хто будзе калупаць? Губарэвіч. Я ніколі не памятаю .. [бацькі] за плугам ці з касой у руках, хаця, відаць, і ён часамі калупаў зямлю. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наступа́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да наступіць 1.
2. Ведучы актыўныя ваенныя дзеянні, рухацца наперад, весці наступленне 1 (у 2 знач.). Чырвоная Армія хутка пачне наступаць. Чорны. Наступаць танкісты маглі толькі па спецыяльных дарогах. Мележ. // Весці актыўныя дзеянні з якой‑н. мэтай. [Андрэй Міхайлавіч] хадзіў па пакоі.., расказваючы Вісарыёну аб тым, як зменяць свой шлях рэкі, як каналы збяруць стаячыя балотным завадзі, як будзе наступаць чалавек, як будзе адыходзіць вялікае балота. Самуйлёнак.
3. Падступаць да каго‑н. з просьбамі, пагрозамі і пад. — Вы мне кажыце праўду, чуеце? Чыстую праўду, — горача наступала панна Людміла. Колас.
4. перан. Набліжацца да чаго‑н., распаўсюджвацца, насоўвацца на што‑н. Лес дажываў апошнія дні. З таго боку, ад шашы, на яго наступаў рабочы пасёлак. Асіпенка. Хвалі з белымі грабянямі з шумам наступаюць на пясчаны бераг. В. Вольскі.
•••
Наступаць на пяты каму — даганяць каго‑н.
наступа́ць 2, ‑ае.
Незак. да наступіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́раны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад парыць.
2. у знач. прым. Бараны або печаны ў закрытай пасудзіне пры дапамозе пары 2. [Тарас Тарасавіч] стаў надта набожны. Пасціў сам і нас прымушаў есці параны з соллю боб і талакно. Асіпенка. [Маці] паволі замешвала парсюку параную бульбу з пасечанай травою. Кавалёў.
3. у знач. прым. Апрацаваны парай 2, варам (для ачысткі, размякчэння і пад.). А потым — цэлы дзень амаль загінаў параныя чаўнакі Пракоп на капылы новых саней. Баранавых. Было горача, чамусьці пахла ў хаце свежым хлебам і паранымі венікамі. Лупсякоў.
4. у знач. прым. Кіпячоны (пра малако). Мачыха, спазніўшыся снедаць з усімі, мазала пшанічныя блінцы маслам і запівала іх параным малаком. Васілевіч.
5. у знач. наз. па́ранае, ‑ага, н. Пра страву, вараную або печаную ў закрытай пасудзіне пры дапамозе пары 2. — А ў яго [Валодзі] будзе цяпер смажанага і паранага, ды і грошы завядуцца, калі не будзе дурнем. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
впереди́
1. нареч. спе́раду, папе́радзе, напе́радзе;
2. нареч. (в будущем) напе́радзе, у бу́дучым;
об э́том речь впереди́ пра гэ́та гаво́рка напе́радзе, пра гэ́та гаво́рка яшчэ́ бу́дзе;
3. предлог с род. папе́радзе (каго, чаго), упе́радзе (каго, чаго);
он е́хал впереди́ коло́нны ён е́хаў папе́радзе кало́ны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Érde
f -, -n зямля́
über die gánze ~ — па ўсяму́ све́ту
Wásser und ~ — вада́ i су́ша
im Schóße der ~ — у не́трах зямлі́
◊ auf der ~ bléiben* — захо́ўваць спако́й
die ~ sei ihm leicht! — Няха́й зямля́ бу́дзе яму́ пу́хам!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)