Verbum

набраха́цца, -брашу́ся, -брэ́шашся, -брэ́шацца; -брашы́ся; зак. (разм., груб.).

Уволю набалбатацца.

набраха́ць, -брашу́, -брэ́шаш, -брэ́ша; -брашы́; зак. (разм., груб.).

1. Нагаварыць многа ўсялякай лухты.

2. Сказаць няпраўду, налгаць; узвесці паклёп на каго-н.

набра́цца, -бяру́ся, -бярэ́шся, -бярэ́цца; -бяро́мся, -бераце́ся, -бяру́цца; -бяры́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца ў нейкай колькасці.

Набралася поўная хата людзей.

2. чаго. Знайсці ў сабе ўнутраныя сілы, магчымасці.

Н. смеласці.

3. звычайна безас. Напоўніцца чым-н.

Набралася вады.

4. чаго. Нацярпецца, перажыць, адчуць.

Н. гора.

5. чаго. Набыць, атрымаць нешта (звычайна непрыемнае).

Н. хваробы.

6. чаго. Пераняць, навучыцца чаму-н.

Н. вопыту.

7. чаго. Запасціся, назапасіць (іншы раз з адмоўем; разм.).

Грошай не н.

8. чаго і без дап. Напіцца гарэлкі, віна (разм.).

Ды ты ўжо недзе набраўся.

|| незак. набіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1—4, 6 і 8 знач.).

набра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак.

1. што і чаго. Паступова беручы, узяць нейкую колькасць чаго-н.; назбіраць.

Н. кніг у бібліятэцы.

Н. кош грыбоў.

2. Зачарпнуць, напоўніць чым-н.

Н. вады ў вёдры.

3. каго-што. Наняць, прыняць.

Н. рабочых.

Н. вучняў.

4. што. Скласці з друкарскіх літар тэкст або надрукаваць яго пры дапамозе камп’ютара.

5. што. Саставіць з некалькіх лічбаў, знакаў.

Н. нумар тэлефона.

6. што і чаго. Дасягнуць якой-н. ступені ў сваім развіцці, руху і г.д.

Самалёт набраў вышыню.

Н. хуткасць.

7. што і чаго. Атрымаць у выніку спаборніцтва, экзаменаў і пад.

Н. дзесяць балаў.

8. чаго. Купіць, набыць.

Н. тканіны на сукенку.

◊

Набраць сабе ў галаву (разм.) — умацавацца ў якой-н. думцы, многа думаць пра што-н.

|| незак. набіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. набіра́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.).

|| наз. набо́р, -у, м. (да 1—6 знач.).

Здаць кнігу ў н.

Н. у ліцэй.

Н. вышыні.

набру́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

Напэцкаць, насмеціць, нанесці бруду.

на́брыдзь, -і, ж., зб. (разм., пагард.).

Зброд, навалач (у 2 знач.).

набрыня́лы, -ая, -ае.

1. Які ад вільгаці разбух, набрак, набрыняў.

2. Гатовы распусціцца (пра пупышкі на дрэвах).

Набрынялыя пупышкі.

набрыня́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ня́е; зак.

1. Павялічыцца ў аб’ёме, набраўшыся вадкасці, вільгаці.

Дзверы набрынялі.

Зямля набрыняла.

2. Быць гатовым распусціцца (пра пупышкі на дрэвах).

Пупышкі на вярбе ўжо набрынялі.

3. Апухнуць, ацячы.

Ногі набрынялі.

набрысці́, -брыду́, -брыдзе́ш, -брыдзе́; -брыдзём, -брыдзяце́, -брыду́ць; -бры́ў, -брыла́, -ло́; -брыдзі; зак.

1. на каго-што і без дап. Ідучы, выпадкова на каго-, што-н. наткнуцца, натрапіць, убачыць каго-, што-н.

Н. на леснічоўку.

2. безас. Прыйсці ў нейкай колькасці (разм.).

Набрыло нямала разявак.

набудава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; зак., чаго.

Пабудаваць у вялікай колькасці.

Н. спартыўных пляцовак.

|| незак. набудо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.