Verbum

набіўны́, -а́я, -о́е.

1. Зроблены пры дапамозе набівання.

Н. матрац.

2. 3 набітым узорам.

Н. паркаль.

3. Які служыць для набівання.

Набіўная машына.

набі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; -біся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пранікнуць куды-н., запоўніць што-н. (пра пясок, пыл і пад.).

Снег набіўся за каўнер.

2. Сабрацца ў вялікай колькасці дзе-н. (разм.).

Многа народу набілася ў клуб.

3. Напрасіцца, навязацца (разм.).

Н. ў сябры.

|| незак. набіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

набі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; набі; -біты; зак.

1. чаго. Убіць, наўбіваць у значнай колькасці.

Н. цвікоў.

2. што. Напоўніць, напхаць чым-н.

Н. мяшок травой.

3. што. Прыбіць зверху да чаго-н. або ўдарамі насадзіць.

Н. абруч на бочку.

4. чаго. Разбіць у вялікай колькасці.

Н. шкла.

5. каго. Нанесці пабоі.

Нехта моцна набіў хлопца.

6. што. Ударамі прычыніць шкоду.

Н. гуз на лбе.

7. каго-чаго. Забіць вялікую колькасць (жывёл, птушак і пад.).

Н. качак.

8. што. Зарадзіць зброю з дула.

Н. стрэльбу.

9. Зрабіць узор асобым спосабам (спец.).

Н. рысунак на тканіне.

◊

Бітком набіць (разм.) — напоўніць што-н. вельмі цесна, шчыльна.

Набіць вока (разм.) — набыць вопыт, уменне вызначыць што-н. адразу.

Набіць (наламаць) руку (разм.) — зрабіцца спрактыкаваным, набыць вопыт у якой-н. справе.

Набіць сабе цану (разм.) — узвысіць сябе ў вачах іншых.

|| незак. набіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3, 6—9 знач.).

|| наз. набіва́нне, -я, н. і набі́ўка, -і, ДМ -біўцы, ж. (да 3, 8 і 9 знач.).

наблі́зіцца, -бліжуся, -блізішся, -блізіцца; зак.

1. да каго-чаго і без дап. Рухаючыся, перамясціцца на больш блізкую адлегласць у адносінах да каго-, чаго-н.

Н. да вёскі.

2. Стаць больш блізкім па часе.

Набліжаецца вясна.

3. Стаць больш чутным.

Гарматныя гукі ўвесь час набліжаліся.

4. Стаць блізкім або бліжэй да каго-, чаго-н.

Н. да народа.

5. Стаць падобным да каго-, чаго-н.

Н. да ідэалу.

|| незак. набліжа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. набліжэ́нне, -я, н.

наблі́зіць, -бліжу, -блізіш, -блізіць; -бліжаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць больш блізкім у прасторавых адносінах.

2. перан., што. Зрабіць такім, які адпавядае інтарэсам, патрабаванням каго-, чаго-н.

Н. ідэі да рэчаіснасці.

3. што. Зрабіць больш блізкім па часе.

Н. перамогу над ворагам.

4. каго. Спрыяць больш блізкім адносінам з кім-, чым-н.

5. каго-што. Зрабіць падобным, блізкім да каго-, чаго-н.

Н. пераклад да арыгінала.

|| незак. набліжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. набліжэ́нне, -я, н.

наблука́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

Многа паблукаць.

Н. па лесе.

наблы́таць, -аю, -аеш, -ае; зак.

1. што і чаго. Заблытаць, пераблытаць нейкую колькасць чаго-н.

Н. нітак.

2. Дапусціць блытаніну, нарабіць памылак.

Н. у вылічэннях.

набо́жны, -ая, -ае.

Які верыць у Бога і выконвае ўсе рэлігійныя абрады.

Н. чалавек.

|| наз. набо́жнасць, -і, ж.

набо́й, -ю, м.

Зарад пораху са шротам або куляй для паляўнічай стрэльбы; патрон з такім зарадам.

Праверыць н.

|| прым. набо́йны, -ая, -ае.

набо́йка, -і, ДМ -бо́йцы, мн. -і, -бо́ек, ж.

Ніжні слой абцаса або спецыяльная пласцінка, якая набіваецца на абцас.

Стаптаць набойкі.

Зрабіць новыя набойкі.

|| прым. набо́ечны, -ая, -ае.