юрыды́чны
(лац. iuridicus = судовы)
1) звязаны з прававымі нормамі і іх практычным прымяненнем (напр. ю-ая дапамога);
2) звязаны з вывучэннем права (напр. ю-ая адукацыя);
3) які мае адносіны да арганізацыі работы ў галіне права (напр. ю-ая кансультацыя, ю-ыя органы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
charter1 [ˈtʃɑ:tə] n.
1. ха́ртыя
2. стату́т;
the United Nations Charter Стату́т Арганіза́цыі Аб’ядна́ных На́цый
3. прака́т (транспартных сродкаў); фрахт; ча́ртар;
a charter flight ча́ртарны рэйс
4. пра́ва; прывіле́я, прывіле́й
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
dispute1 [dɪˈspju:t, ˈdɪspju:t] n. fml
1. (over/about) ды́спут; дыску́сія; спрэ́чка;
beyond dispute бясспрэ́чна;
The ownership of the house is in dispute. Права ўласнасці на гэты дом аспрэчваецца.
2. сва́рка, рознагало́ссе
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АДА́Т
(араб. звычай),
звычаёвае права ў некаторых мусульманскіх народаў. Склаўся пры родаплемянных адносінах. Прызнае кроўную помсту, выкраданне нявест, мнагажонства, цялеснае пакаранне і інш.
т. 1, с. 96
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
-номы
(гр. nomos = права, закон)
другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццям «становішча», «сістэма поглядаў або правіл».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пра́віць несов.
1. пра́вить, управля́ть, руководи́ть;
п. дзяржа́вай — пра́вить (управля́ть, руководи́ть) госуда́рством;
2. чини́ть, починя́ть; исправля́ть, поправля́ть;
п. бо́ты — чини́ть (починя́ть) сапоги́;
3. (лезвие) пра́вить;
4. (корректуру) пра́вить, выправля́ть;
5. церк. пра́вить, служи́ть, отправля́ть;
п. мале́бен — пра́вить (служи́ть, отправля́ть) моле́бен;
◊ п. пра́ва — управля́ть, распоряжа́ться;
п. сваё — упо́рствовать, стоя́ть на своём;
сваё пра́ва п. — гнуть свою́ ли́нию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
А́СЕР (Asser) Тобіяс
(28.4.1838—29.7.1913),
галандскі дзярж. дзеяч, юрыст. Скончыў Амстэрдамскі ун-т (1860). Праф. міжнар. і камерцыйнага права. Адзін з заснавальнікаў Ін-та міжнар. права ў Генце (1871, Бельгія). Распрацаваў законы аб грамадзянскіх правах, выдачы злачынцаў і інш. Аўтар прыкладных прац па міжнар. праве, адзін з арганізатараў і кіраўнікоў канферэнцый у Гаазе 1899 і 1907 па міжнар. праве. Нобелеўская прэмія міру (1911, сумесна з А.Фрыдам).
т. 2, с. 28
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУТШЭ́БА (Kutrzeba) Станіслаў
(15.11.1876, г. Кракаў, Польшча — 7.1.1946),
польскі гісторык. Чл. Польскай АН у Кракаве (1918). Скончыў Ягелонскі ун-т у Кракаве (1898), з 1908 праф. гісторыі права ў ім. У 1926—39 ген. сакратар, у 1939 прэзідэнт Польскай АН у Кракаве. У 2-ю сусв. вайну вязень канцлагера Заксенгаўзен (1939—40), арганізатар падп. ун-та ў Кракаве (1942). Чл. Краёвай Рады Нарадовай (1945), удзельнік міжнар. канферэнцыі ў Маскве, у выніку якой створаны Часовы ўрад нац. адзінства. Даследаваў гісторыю дзяржавы і права Польшчы і Рэчы Паспалітай. Аўтар прац: «Суды земскія і гродскія ў сярэднія вякі» (1901—02), «Нарыс гісторыі дзяржаўнага і грамадскага ладу Польшчы» (т. 1—4, 1905—17), «Старажытнае польскае судовае права» (т. 1—2, 1921), «Гісторыя крыніц старажытнага польскага права» (т. 1—2, 1925—26). Выдаў зб. дакументаў: «Акты уніі Польшчы з Літвой 1385—1791» (1932, з У.Сямковічам), «Польскія вайсковыя палажэнні і артыкулы з XV да XVIII ст.» (1937) і інш.
т. 9, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прыго́нны I (пригоняемый) приго́нный;
п. лес — приго́нный лес
прыго́нны II ист.
1. прил. крепостно́й;
~нная зале́жнасць — крепостна́я зави́симость;
2. в знач. сущ. крепостно́й;
○ ~ннае пра́ва — крепостно́е пра́во
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Malum vas non frangitur
Дрэнная пасудзіна не б’ецца.
Плохой сосуд не разбивается.
бел. Скрыпучае права не ломіцца/доўга жыве. Пахілае дрэва вецер не ломіць. Пустая галава не сівее.
рус. Скрипучая берёза дольше стоит. Скрипучее дерево два века живёт. Дуплистое дерево скрипит, да стоит, а крепкое валится. Битая посуда два века живёт.
фр. Les pots fêlés sont ceux qui durent le plus (Треснувшие горшки держатся больше всего).
англ. A creaking gate hangs long on its hinges (Скрипящие ворота долго висят на петлях).
нем. Der Baum, der oft knarrt, bricht nicht leicht (Дерево, которое часто скрипит, ломается нелегко).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)