прэм’е́раж.тэатр. Premi¦ére f -, -n (новаяпастаноўка); Úraufführung f - (першыпаказп’есыі г. д.); Érstaufführung f - (першаепрадстаўленнеп’есыі г. д.уякой-н.краіне, горадзеі г. д.);
прэм’е́ра прайшла́ паспяхо́ва das Stück wurde erfólgreich érstaufgeführt [úraufgeführt]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
першаго́дак, ‑дка, м.
1. Дзіця або маладая жывёліна на першым годзе жыцця. У кожнай птушынай чарадзе, якая адлятае ў вырай, разам з маладымі, слабымі яшчэ першагодкамі, ёсць дужыя, вопытныя птахі.Мехаў.
2. Той, хто першы год знаходзіцца дзе‑н., служыць дзе‑н. Курсант-першагодак. □ Найбольш любілі мае першагодкі хітрыя задачкі і загадкі.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́сеннік, ‑а, м.
1. Аўтар тэксту песень або кампазітар песеянай музыкі. Паэт-песеннік. Кампазітар-песеннік.
2.Разм. Выканаўца песень; аматар спяваць песні. — Едзе [Анікей] і пяе, песня плыве над ракой.. Песеннік быў... Ах, колькі радасці ён прывозіў з сабой!..Ракітны.Для паноў ён [прадзед] быў першы разбойнік, Для людзей жа — музыка і песеннік.Блатун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апу́шыць, ‑шыць; безас.зак.
Разм. Павялічыцца ў памерах, раздзьмуцца (пра жывот).
апушы́ць, ‑шу́, ‑шы́ш, ‑шы́ць; зак., што.
1. Абшыць па краях футрам (пра адзенне, абутак).
2. Пакрыць, абцерусіць краі або ўсю паверхню чаго‑н. чым‑н. пушыстым, лёгкім. Скроні .. [Ларывончыка] нібы хто лёгкай парошай апушыў.Сабаленка.Выпаў першы снег.. Апушыў стрэхі, выбеліў вуліцы.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКАДЭ́МІК,
правадзейны член Акадэміі навук Беларусі, АНінш. дзяржаў, а таксама некаторых галіновых акадэмій. Выбіраецца на агульным сходзе акадэміі. Існуюць званні ганаровы акадэмік, замежны член і ганаровы член акадэміі. На Беларусі званне акадэміка ўведзена 26.12.1928, калі СНКБССР зацвердзіў першы склад правадзейных членаў Бел.АН.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Наварот ’вяртанне, зварот’ (Др.-Падб.), наворот ’заход’: < гУжэ другім наворотом грыбы несуць» (ТС, 3, 115); на́варатам ’у першы, другі, трэці прыём’ (Некр.). Калі першае слова з пэўнымі падставамі можна разглядаць як фанетычна адаптаваны паланізм, параўн. польск.nawrót (гл. Вячорка, БЛ, 30, 1986, 51), то астатнія несумненна ўяўляюць мясцовыя ўтварэнні ад варочаць, варочацца, вядомыя і іншым славянскім мовам. Параўн. наварачацца ’заходзіць час ад часу’ (Мат. Гом.), серб.-харв.на́врат: у вище наврата ’шматразова’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пярво́сцінка, пярву́сцепка ’карова першага ацёлу’ (маг., віц., ЛА, 1), пярву́шчанка ’тс’ (гом., ЛА, 1, Бар. сл.), пярву́стка ’тс’ (клім., ЛА, 1), пярву́сцінак ’тс’ (Мат. Гом.), пярэсцінка ’тс’ (тамсама), пярсцёнка, пярвёсянка ’тс’ (Шатал.); рус.пёрвёстинка ’тс’, макед.първостинка ’авечка, якая акацілася першы раз’, ’першароднае дзіця’, пьрвостин ’першае дзіця’. Паводле Трубачова (Проспект, 75–76), да праслав.*pervest(b)nьjь < *pervestь ’першасць’, параўн. укр.первісний ’першапачатковы’, рус.пёр- востный ’тс’ і пад. Гл. таксама пёрвісінка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тымо́тка ‘цімафееўка, жыцец, РЫейт pratense L.’ (беласт., Сл. ПЗБ). Параўн. укр.тимо́тка, ти́мка ‘тс’, запазычаны з польск.tymotka ‘тс’; апошняе, а таксама чэш.týmotka, timotejka, славац.timotejka, балг.тимоте́йка, бел.цімафееўка, укр.тимофі́ївка, рус.тимофеевка, у тым ліку і ням.Timotheugras, англ.Timothygras, узыходзяць да імя амерыканскага земляроба 2‑й паловы XVIII ст. Тыматэя Гансена (Timotheus Hansen), які абгрунтаваў цудоўныя кармавыя якасці гэтай расліны і першы пачаў яе вырошчваць (Махэк, Jména, 224; ЕСУМ, 5, 568).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ке́мбрый
(англ. Cambria = даўняя назва правінцыі Уэльс у Англіі)
першы перыяд палеазойскай эры геалагічнай гісторыі Зямлі, які распачаўся каля 570 млн. гадоў таму назад і працягваўся 70 млн. гадоў, а таксама пласты горных парод, якія ўтварыліся ў той час.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)