Verbum

перабі́ць², -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́; -бі́ты; зак.

1. каго-што. Перарваць чыю-н. гаворку.

П. прамоўцу рэплікай.

2. што. Парушыць натуральны ход, развіццё якіх-н. падзей, з’яў і пад.

П. сон.

П. ход думак.

3. што. Заглушыць, перасіліць.

П. апетыт (сапсаваць апетыт). Дым перабіў пах смалы.

4. Перахапіць у каго-н., не даць другому (разм.).

П. куплю.

|| незак. перабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пе́сціць, пе́шчу, пе́сціш, пе́сціць; пе́шчаны; незак.

1. каго. Любоўна даглядаць, пялегаваць; патураць усім жаданням, балаваць.

П. дзяцей.

2. каго. Лашчыць, галубіць.

П. дачку.

3. перан., каго-што. Выклікаць прыемныя адчуванні (пра вецер, сонца і пад.).

Вецер песціць твар.

4. перан., што. Жадаць здзяйснення чаго-н. прыемнага.

П. надзею.

|| зак. вы́песціць, -пешчу, -песціш, -песціць; -пешчаны (да 1 знач.) і спе́сціць, спе́шчу, спе́сціш, спе́сціць; спе́шчаны (да 1 знач.).

пле́сці, пляту́, пляце́ш, пляце́; пляцём, плецяце́, пляту́ць; плёў, пляла́, -ло́; пляці́; пле́цены; незак., што.

1. Перавіваючы (лазу, ніці, стужкі і пад.), злучаць у адно цэлае, вырабляць.

П. кошык.

П. вянок.

2. перан. Гаварыць што-н. недарэчнае, узводзіць паклёп, нагаворваць (разм.).

П. інтрыгі.

П. бязглуздзіцу.

На гэту жанчыну рознае плялі.

|| зак. спле́сці, спляту́, спляце́ш, спляце́; спляцём, сплецяце́, спляту́ць; сплёў, спляла́, -ло́; спляці́; спле́цены.

|| наз. пляце́нне, -я, н.

плю́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пералівацца, ударацца аб што-н. (пра вадкасць).

Вада плюхаецца на дне чоўна.

2. Абдаваць сябе або каго-н. пырскамі.

Хлопчык плюхаўся ў вадзе.

3. Падаць, шлёпацца ў ваду, гразь і пад.

Дзеці з разгону плюхаюцца ў рэчку.

|| аднакр. плю́хнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся (да 1 і 3 знач.).

|| наз. плю́ханне, -я, н.

праміну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні; зак.

1. каго-што. Прайсці, праехаць міма каго-, чаго-н.

П. вёску.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прайсці, мінуць (пра час, здарэнні і пад.).

Прамінуў яшчэ адзін дзень.

3. што. Зрабіць пропуск у чым-н.

П. радок.

4. перан., каго-што. Прапусціць, абысці.

Яго прозвішча выпадкова прамінулі.

Нельга п. гэтага пытання.

|| незак. праміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пране́сціся, -ясу́ся, -ясе́шся, -ясе́цца; -ясёмся, -есяце́ся, -ясу́цца; -ёсся, -е́слася; -ясіся; зак.

1. Хутка праехаць, прабегчы і пад. куды-н. або міма каго-, чаго-н.

Міма нас пранеслася легкавая машына.

Маланкай пранеслася здагадка (перан.: імгненна ўзнікла, прамільгнула).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка прайсці, мінуць.

Дзяцінства пранеслася.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка распаўсюдзіцца.

Хутка пранеслася чутка.

|| незак. прано́сіцца, -о́шуся, -о́сішся, -о́сіцца.

прывяза́ць, -яжу́, -я́жаш, -я́жа; -яжы́; -я́заны; зак.

1. што і да чаго. Прымацаваць, завязваючы.

П. лейцы да канавязі.

2. каго-што да каго-чаго. Прымацаваць, злучаючы рэменем, вяроўкай і пад.

П. каня да дрэва.

3. перан., што да чаго. У думках злучыць, суаднесці з чым-н.

П. пабудову да мясцовасці.

|| незак. прывя́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прывя́зка, -і, ДМ -зцы, ж. і прывя́званне, -я, н.

прымацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак., каго-што да каго-чаго.

1. Трывала прырабіць.

П. канькі да чаравікаў.

2. Аддаць, перадаць у чыё-н. распараджэнне (для абслугоўвання і пад.).

П. правадніка да турыстаў.

П. да паліклінікі.

|| незак. прымацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. прымацава́цца, -цу́юся, -цу́ешся, -цу́ецца; -цу́йся (да 2 знач.); незак. прымацо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. прымацо́ўванне, -я, н.

|| наз. прымацава́нне, -я, н.

разарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак.

1. каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі, парушыць цэласць чаго-н.; разадраць.

Р. ліст паперы.

Р. сукенку.

2. што. Узарваць знутры, разнесці на часткі, асколкі.

Трубы разарвала (безас.).

3. перан., што. Спыніць, парваць (адносіны, сувязь і пад.).

Р. дыпламатычныя зносіны.

Р. сувязі з сябрамі.

|| незак. разрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разры́ў, -ры́ву, м.

ра́ма, -ы, мн. -ы, рам, ж.

1. Аконны пераплёт з устаўленым шклом і без яго.

Драўляныя рамы.

2. Аправа для ўстаўкі карцін, партрэтаў, люстраў і пад.

Прыгожая р.

3. Нясучая частка машыны, якой-н. канструкцыі; станіна.

Веласіпедная р.

4. Прамавугольнік з брусоў або планак для розных патрэб і мэт.

○

Лесапільная рама — машына для падоўжнага распілоўвання бярвення.

|| прым. ра́мны, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).