му́ха, -і, ДМ му́се, мн. -і, мух, ж.
Агульная назва шырокараспаўсюджаных двухкрылых насякомых.
Асеннія мухі.
◊
З мухамі ў носе — капрызны, з норавам.
Пад мухай (разм.) — у стане ап’янення, быць п’янаватым.
Рабіць з мухі слана — значна перабольшваць што-н.
|| памянш. му́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
|| прым. мушы́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мухае́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
Насякомае сямейства рыючых або пясочных вос, якое корміць сваіх лічынак мухамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мухало́ўка, -і, ДМ -ло́ўцы, мн. -і, -ло́вак, ж.
1. Прыстасаванне для лоўлі мух.
2. Невялікая птушка сямейства мухалоўкавых, якая харчуецца насякомымі.
Шэрая м.
3. Членістаногая жывёліна-мнаганожка, якая ловіць мух і іншых насякомых.
|| прым. мухало́ўкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Сямейства мухалоўкавых (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мухамо́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
Атрутны грыб з чырвонай або жоўтай шапкай у белыя крапінкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
муці́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., му́ціцца; незак.
Рабіцца мутным (пра вадкасць).
Вада ў ручаі муціцца.
|| зак. замуці́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -му́ціцца і памуці́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -му́ціцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
муці́ць, мучу́, му́ціш, му́ціць; незак.
1. што. Рабіць мутным.
М. ваду.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., каго-што. Не даваць спакою, трывожыць.
Душу муціць неспакой.
3. пераважна безас., каго-што. Быць у стане млосці.
Яго муціла ад лякарства.
|| зак. замуці́ць, -мучу́, -му́ціш, -му́ціць; -му́чаны (да 1 знач.) і памуці́ць, -мучу́, -му́ціш, -му́ціць; -му́чаны (да 1 знач.).
Ён вады не замуціць нікому (перан.: пра вельмі сціплага, ціхага чалавека).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
муць, -і, ж.
1. Дробныя часцінкі ў вадкасці, якія робяць яе непразрыстай, каламутнай.
2. перан. Туман, смуга; імгла.
М. вісіць у паветры.
3. перан. Аб цяжкім душэўным стане (разм.).
М. на душы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
му́чанік, -а, мн. -і, -аў, м.
Той, хто перанёс ці пераносіць якія-н. мукі, пакуты.
Хрысціянскія мучанікі.
|| ж. му́чаніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мучні́сты, -ая, -ае.
1. Які змяшчае ў сабе муку або крухмал.
Мучністая бульба.
2. Падобны чым-н. на муку.
М. налёт на раслінах.
|| наз. мучні́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мучны́, -а́я, -о́е.
1. гл. мука́.
2. Прыгатаваны з мукі.
Мучныя аладкі.
Любіць мучное (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)