pattern
[ˈpætərn]
1.
n.
1) узо́р -у m. (на ткані́не)
2) мадэ́ль f.; вы́крайка f. (для шыцьця́)
3) прыкла́д, узо́р -у m.
4) фо́рма f.
2.
v.
1) (after) браць пры́клад з каго́
2) упрыго́жваць узо́рам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вуплува́ць ’выплываць’ (Бяльк., КСТ). Супадаючыя формы з усходу і поўдня Беларусі тлумачацца па-рознаму: магілёўская форма адлюстроўвае фанетычныя змены, звязаныя з сістэмай дысімілятыўнага акання і моцнай лабіялізацыяй ы паміж губнымі (вып‑ > вуп‑, Яшкін, Узаемадзеянне, 65; Вайтовіч, Ненаціскны вакалізм, 43 і наст.), палеская форма ўтворана ад плуць ’плыць’ з пераходам ы > у пасля губных (Вайтовіч, там жа, 45 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абі́да ’крыўда’ (русізм?) (Бяльк.), абідзіць, абіднік (Бяльк.), абіднік, абіджанне, абіждацца (Нас.). Апошняя форма сведчыць таксама аб рускай (царкоўнаславянскай) крыніцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Акані́ца (БРС) акеніца (Нас., Касп.), акельніца, акерніца (Касп.), гл. акно. Форма акеніца запазычана з польск. okiennica (Кюнэ, Poln., 82).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бэдня ’бочка’ (Кольб.). Запазычанне з польск. bednia ’тс’ (прасл. *bъdьnь). Усх.-слав. форма бо́дня (гл.; там і літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Вяце́льнік, веце́льнік ’галінкі вярбы’ (КСТ). Рус. дыял. ветельник ’тс’ (Даль). Ад ветла (*ветельны?), форма з аднаўленнем е па аналогіі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ду́рань ’дурань’. Укр. ду́рень ’тс’. Субстантываваная форма прыметніка *durьnъ ’дурны і г. д.’ (гл.). Трубачоў, Эт. сл., 5, 163.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Е́дрыністы ’поўны колас (збожжа)’ (Шн.) < польск. jędrny ў тым жа значэнні. Польск. форма ад jędro. Бел. спрадвечнае ядраны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кама́м ’пюрэ’ (петрык., Мат. Гом.). Да ком, камы́ (гл.). Нязвыклая форма (!). Адсутнасць інфармацыі не дае магчымасці зрабіць іншыя высновы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Ламок, лажком ’ламаючы’ (Юрч. Вытв.) — адназоўнікавае (форма тв. скл.) прыслоўе (як цішком, нагбом і г. д.). Да ломіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)