Verbum

анлайнавы слоўнік

вір, ‑у, М у віры; мн. віры, ‑оў; м.

1. Кругавы, лейкападобны рух вады, які ўзнікае ад сутыкнення сустрэчных плыней. Сама рака цякла спакойна, толькі вір управа ад лодкі ўсё бурліў і пераліваўся. Кулакоўскі. // Месца ў рацэ, звычайна глыбокае, з ямай, дзе адбываецца завіхрэнне вадзяной плыні. Завівалася на вірах цёмная вада. Грахоўскі.

2. перан. Бурлівы, імклівы рух чаго‑н. Вір падзей. Вір пачуццяў. □ З першых дзён.. [Люба] з галавой акунулася ў вір студэнцкага жыцця. Васілевіч.

•••

У віру на калу — а) пра няўстойлівае, няпэўнае жыццё; б) далёка, невядома дзе.

Хоць у вір галавою — пра цяжкае, безвыходнае становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

rzeka

rzek|a

ж. рака;

w dół ~i — уніз па рацэ;

w górę ~i — уверх па рацэ;

miasto leży nad ~ą — горад ляжыць над ракою (ля ракі)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

mail

[meɪl]

1) по́шта

2) карэспандэ́нцыя f.

3) пашто́вы тра́нспарт

v.t.

пасыла́ць по́штаю, укіда́ць у пашто́вую скры́нку

adj.

1) пашто́вы

2) наня́ты разно́сіць по́шту

[meɪl]

1) кальчу́га f.

2) браня́ f., па́нцыр -у m.

3) па́нцыр чарапа́хі, ра́ка, ахо́ўная луска́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

пересека́ть несов., в разн. знач. перасяка́ць;

пересека́ть жердь перасяка́ць жэ́рдку;

река́ пересека́ет го́род рака́ перасяка́е го́рад;

пересека́ть ли́нию друго́й ли́нией перасяка́ць лі́нію друго́й лі́ніяй;

желе́зная доро́га пересека́ет на́шу о́бласть чыгу́нка перасяка́е на́шу во́бласць;

отря́д пересека́ет путь неприя́телю атра́д перасяка́е шлях непрыя́целю;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абві́ць сов., в разн. знач. обви́ть;

а. про́вад ізаляцы́йнай сту́жкай — обви́ть про́вод изоляцио́нной ле́нтой;

рака́ ~віла́ ўзго́рак — река́ обвила́ холм;

хмель ~ві́ў дрэ́ва — хмель обви́л де́рево;

дым ~ві́ў страху́ буды́нка — дым обви́л кры́шу постро́йки;

а. шы́ю рука́мі — обви́ть ше́ю рука́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АМАЗО́НКА

(Amazonas),

рака ў Паўд. Амерыцы, пераважна ў Бразіліі, найбольшая ў свеце па памерах басейна і воднасці і другая па даўжыні. Утвараецца ад зліцця рэк Мараньён і Укаялі. Даўж. ад вытоку р. Мараньён 6400 км, ад вытоку Укаялі больш за 7000 км. Пл. бас. 7180 тыс. км². Б. ч. басейна Амазонкі ў межах Амазонскай нізіны. Пачынаецца ў Андах, упадае ў Атлантычны ак., утварае самую вял. ў свеце ўнутраную дэльту (больш за 100 тыс. км²) і лейкападобнае вусце. Больш за 500 прытокаў, род іх каля 20 даўжынёй больш за 1500 км. Найб. справа — Журуа, Пурус, Мадэйра, Тапажос, Шынгу, Такантынс (упадае ва ўсх. рукаў дэльты Амазонкі — Пару), злева — Жапура, Рыу-Негру (прыток Касік’ярэ злучае бас. Амазонкі з р. Арынока — найб. выразны прыклад біфуркацыі рэк). Шыр. Амазонкі ў месцы сутокаў Мараньёна і Укаялі 1,5 км, у сярэднім цячэнні да 5 км, у ніжнім 15—20 км, перад вусцем 80—150 км. Жыўленне пераважна дажджавое. Рака паўнаводная ўвесь год, макс. ўзровень у маі—ліп., мінімальны — у жн.—верасні. Сярэднегадавы расход вады ў ніжнім цячэнні каля 220 тыс. м³/с, макс. — больш за 300 тыс. м³/с. Сярэднегадавы сцёк каля 7000 км³ (каля 15% агульнага гадавога сцёку ўсіх рэк зямнога шара). Прылівы падымаюцца ўверх па рацэ на 1400 км. Амазонка і яе прытокі багатыя арган. рэчывамі. У водах Амазонкі — кайманы, прэснаводныя дэльфіны, ламанціны. Рыбалоўства. У Амазонцы і яе прытоках 2 тыс. відаў прэснаводных рыб, сярод якіх драпежныя піранья, электрычны вугор. Амазонка мае значны энергет. патэнцыял. Даўжыня ўсіх водных шляхоў у бас. Амазонкі каля 25 тыс. км. Рака суднаходная на 4300 км ад вусця (да Андаў), да г. Манаус (1690 км) падымаюцца акіянскія судны. Гал. парты: Белен (Пара), Сантарэн, Обідус, Манаус (Бразілія), Ікітас (Перу).