Verbum

набра́кнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; набра́к, -кла; зак.

1. Набрыняўшы ад вільгаці, павялічыцца ў аб’ёме; набухнуць.

Дзверы набраклі.

2. Тое, што і набухнуць (у 1 і 3 знач.).

|| незак. набрака́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е.

|| наз. набрака́нне, -я, н.

на́кіп, -у, м.

1. Пена, якая ўтвараецца на паверхні вадкасці пры кіпенні, а таксама цвёрды асадак на сценках пасуды, у якой што-н. кіпяцяць.

Н. на супе.

Н. у чайніку.

2. перан. Тое, што накіпела ў сэрцы, на душы; цяжкае пачуццё ад чаго-н. непрыемнага.

ра́на², ране́й, прысл.

1. Раніцай, уранні.

З вечара да рана (наз.).

2. Раннім часам; пра ранні час.

Прыехаць вельмі р.

3. Да ўстаноўленага або патрэбнага часу.

Р. вярнуцца дадому.

Р. легчы спаць.

◊

Рана ці позна, рана-позна — калі-н. (пра тое, што абавязкова павінна здарыцца).

вы́бар, -у, м.

1. гл. выбраць.

2. Тое, з чаго можна выбраць.

Вялікі в. тавараў.

3. Аб тым, хто выбраны, што выбрана.

Адобрыць чый-н. выбар.

◊

Без выбару — без разбору, не выбіраючы.

Чытаць усё без выбару.

На выбар — выбраць паводле меркавання.

Даць на выбар.

порт¹, -а, М -рце, мн. парты́, -о́ў, м.

Месца з засцярожанай воднай прасторай, спецыяльна абсталяванае для стаянкі, пагрузкі, разгрузкі і рамонту суднаў, а таксама прыморскі горад з такім спецыяльна прыстасаваным месцам.

Рачны п.

Гандлёвы п.

○

Паветраны порт — тое, што і аэрапорт.

|| прым. парто́вы, -ая, -ае.

по́ўзаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Тое, што і паўзці (у 1 і 2 знач.), але абазначае дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час, не за адзін прыём ці не ў адным напрамку.

П. па траве.

П. перад кім-н. (перан.: прыніжацца).

|| наз. по́ўзанне, -я, н.

по́хва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Канцавы аддзел палавых праводных шляхоў у жанчыны.

2. Ніжняя частка ліста, якая ў выглядзе трубкі ахоплівае сцябло ў некаторых раслін.

3. Тое, што і ножны¹.

Выняць кінжал з похвы.

|| прым. по́хвенны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

прабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бра́ў, -ра́ла; -бяры́; -бра́ны; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Тое, што і праняць.

Жанчыну прабраў страх.

2. перан., каго (што). Зрабіць вымову каму-н., вылаяць (разм.).

П. свавольніка.

|| незак. прабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

прыкі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак. (разм.).

1. кім-чым. Тое, што і прытварыцца.

П. хворым.

Прыкінуўся, што нічога неразумее.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна наступіць, прыстаць (пра хваробу).

Вогнік прыкінуўся.

|| незак. прыкіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыкі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прыступі́цца, -уплю́ся, -у́пішся, -у́піцца; зак.

1. да каго-чаго. Наблізіцца, падысці блізка; звярнуцца да каго-н.

Па балоцістым беразе не п. да ракі.

Сёння да яго не п., такі злы.

2. да чаго. Тое, што і прыступіць (у 3 знач.).

|| незак. прыступа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.