абстра́кцыя, ‑і, ж.
Кніжн.
1. Тое, што і абстрагаванне. Сіла абстракцыі. □ Маркс зводзіць тое агульнае, што заключаецца ў рэчах і адносінах, да яго найбольш абагуленага лагічнага выразу. Яго абстракцыя, значыцца, толькі адлюстроўвае ў форме мыслі той змест, які ўжо заключаецца ў рэчах. Энгельс.
2. Адцягненае паняцце, тэарэтычнае абагульненне. Аперыраваць абстракцыямі. Навуковая абстракцыя. Камуністычны ідэал не з’яўляецца абстракцыяй.
[Лац. abstractio — аддаленне, адцягненне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дра́пнуць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.
Разм.
1. і без дап. Тое, што і драпануць 1. Драпнуць шкло. Куля драпнула па сцяне.
2. Лёгка раніць каго‑н. Агледзеў нагу. Куля толькі драпнула лытку. Жычка.
дра́пнуць 2, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм. Тое, што і драпануць 2. [Наводчык] кінуўся ўцякаць. За ім драпнулі астатнія гітлераўскія артылерысты. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наво́ддалек,
1. прысл. Разм. Тое, што і наводдаль (у 1 знач.). Туравец, які сачыў за полем, убачыў наводдалек постаці. Мележ.
2. прыназ. з Р. Разм. Тое, што і наводдаль (у 2 знач.). Вецер як бы пачаў сціхаць, і з-за чорных абрысаў, наводдалек — ці то нізкага лесу, ці то высокіх будынкаў, — чулася часамі флейта, скрыпка. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́ступ, ‑у, м.
1. Тое, што і наступленне 1. Лескавец помніў, як .. [хвойнік] садзілі, каб затрымаць наступ пяску на ўрадлівыя палі. Шамякін. Стала вядома, што нашы войскі пераходзяць у наступ. Грамовіч. — Што гэта за допыт? — пераходзячы ў наступ, спытаў Бабейка. Хадкевіч.
2. Тое, што і наступленне 2. З наступам сярэдневяковай рэакцыі купальскія звычаі сталі паўсямесна праследавацца царквой і дзяржавай. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамарынава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак.
1. што і без дап. Марынаваць некаторы час.
2. перан.; каго-што. Разм. Знарок затрымаць рашэнне, выкананне чаго‑н. // Пратрымаць каго‑н. дзе‑н., у якім‑н. стане на працягу якога‑н. часу. [Сухаў:] — Тут бы Аўдзеева за гэта патрэсці... І за тое, што зацягнуў работы, не паслухаўся, і за тое, што прамарынаваў нас. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засты́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Тое, што і застыць (у 3 знач.). Мне нельга застынуць, Мне нельга загінуць. Зіма — гэта ветразь бялюткі. Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збалбатну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што і без дап.
Разм. Сказаць тое, чаго не варта было казаць; прагаварыцца ў гутарцы, размове.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здуць, здую, здуеш, здуе; пр. здуў, здула, ‑ло; зак., каго-што.
Тое, што і здзьмуць. Моладзь як ветрам здуло з-за сталоў. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зіхо́ткі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і зіхатлівы. З чорнага, блішчастага ад макраты каменнага жолаба, разбіваючыся аб скалу, ліўся, зіхоткі струмень вады. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зла́кавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да злакаў, з’яўляецца злакам. Злакавыя расліны.
2. у знач. наз. зла́кавыя, ‑ых. Тое, што і злакі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)