канструкцыі і вырабы з алюмініевых сплаваў ці тэхн. алюмінію. Лёгкія, трывалыя, даўгавечныя, маюць высокія дэкар.якасці, але складаныя ў выкананні роўнатрывалых злучэнняў, асабліва зварных; патрабуюць уліку зніжанага (прыкладна ў 3 разы ў адносінах да сталі) модуля пругкасці алюм. сплаваў. На выраб алюмініевых канструкцый ідуць тонкі ліставы метал і прасаваныя танкасценныя профілі. Выкарыстоўваюцца як канструкцыйныя і аддзелачныя элементы ў будынках, трансп., спарт. і інш. збудаваннях.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛЯКСЕ́ЕВА Таццяна Міхайлаўна
(н. 15.6.1920, Мінск),
бел. рэжысёр радыё. Засл. дз. культ. Беларусі (1971). Скончыла Ленінградскі тэатр.ін-т (1945). У 1941—42, 1946—49 у Бел. т-ры імя Я.Купалы, потым у Белдзяржфілармоніі, на кінастудыі «Беларусьфільм». У 1956—76 на Бел. радыё (з 1971 гал. рэжысёр рэдакцыі для дзяцей і юнацтва). Радыёпастаноўкі Аляксеевай дакладна раскрываюць маст.якасці твора, вызначаюцца глыбокай распрацоўкай характараў, нац. каларытам, выхаваўчай накіраванасцю.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБРАСТА́ННІ, перыфітон,
сукупнасць водных арганізмаў, якія пасяляюцца на штучных (днішчы суднаў, буі, збудаванні на па́лях, трубаправоды, прычалы) і прыродных (камяні, карчы, вышэйшыя водныя расліны і інш.) цвёрдых субстратах. Складаюцца з бактэрый, грыбоў, прасцейшых, водарасцяў, чарвей, імшанак, малюскаў, губак. З’яўляюцца прыродным біяфільтрам, індыкатарам якасці вады, прадуцэнтам арган. рэчываў, кармавой базай і сховішчам для водных жывёл. Прыносяць вял. страты засмечваннем водазабіральных адтулін, трубаправодаў, памяншаюць скорасць руху суднаў і г.д.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЛІЦЭРАЛЬДЭГІ́Д,
трохвугляродны цукар (альдоза), які мае асіметрычны (хіральны) атам вугляроду. Служыць у якасці эталона для выяўлення канфігурацыі аптычна актыўных злучэнняў. Стэрэаізамеры ўсіх хіральных злучэнняў, якія адпавядаюць па канфігурацыі L-гліцэральдэгіду, абазначаюцца літарай L, D-гліцэральдэгіду — літарай D незалежна ад напрамку вярчэння плоскасці палярызацыі плоскапалярызаванага святла. З’яўляецца прамежкавым прадуктам уцягвання фруктозы ў клетках печані ў гліколіз; пры фасфарыліраванні ператвараецца ў гліцэральдэгід 3-фасфат (ключавы метабаліт гліколізу).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУЛІ́СНЫ МЕХАНІ́ЗМ,
шарнірны механізм, у склад якога ўваходзіць куліса. Найб. пашыраны сінусны і тангенсны К.м., у якіх перамяшчэнне кулісы прапарцыянальнае сінусу ці тангенсу вугла павароту крывашыпа (гл.Крывашыпны механізм). Выкарыстоўваюцца для пераўтварэння руху ў рэверсіўных механізмах, механізмах параразмеркавання паравых машын, а таксама ў якасці сінусных і тангенсных механізмаў у прыводах станкоў, прыладах і інш.
Кулісны механізм: а — з хістальнай кулісай;. б — з паступальным рухам кулісы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Танкля́вы ’не зусім тонкі, танкаваты’ (ТСБМ), ’танкаваты, стройны’ (Варл.). Ад тонкі (гл.) аналагічна да сухарлявы, хударлявы, гл. У якасці словаўтваральнай базы можна разглядаць назоўнік танка́ль ’танканогі высокі чалавек’ (Нар. сл.) або незафіксаванае *танкля ’тс’; адносна суф. ‑аль гл. Сцяцко, Афікс. наз., 94; Саевіч, Derywacja, 382.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
poor2[pɔ:, pʊə]adj.
1. бе́дны;
a poor man бядня́к;
2. дрэ́нны, ке́пскі;
of poor quality дрэ́ннай я́касці;
poor health сла́бае здаро́ўе;
poor harvest/crop ні́зкі ўраджа́й;
be poor at smth. быць сла́бым у чым-н.;
He’s poor at maths. Ён слабы ў матэматыцы.
3. бе́дны, няшча́сны;
Poor you! (Ах ты) небара́ка/бедала́га!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прэтэндава́ць
(польск. pretendować, ад лац. praetendere)
1) дамагацца чаго-н., прад’яўляць свае правы на што-н. (напр. п. на асобае становішча);
2) прыпісваючы сабе якія-н.якасці, дамагацца прызнання іх іншымі (напр. п. на дасціпнасць).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прэтэ́нзія
(лац. praetensio)
дамаганне валодаць чым-н., патрабаванне, іск (напр. п. на спадчыну);
2) скарга, выражэнне незадаволенасці з выпадку чаго-н. (прад’явіць прэтэнзіі);
3) імкненне прыпісаць сабе якасці, якіх звычайна няма (напр. прэтэнзіі на культурнасць).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фа́нты
(польск. fanty, ад ням. Pfand = заклад)
гульня, удзельнікі якой у якасці штрафу выконваюць розныя жартаўлівыя заданні, што выпадаюць па жэрабю ўладальніку аддадзенага ў заклад прадмета, а таксама прадметы, аддадзеныя ў заклад пры гэтай гульні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
