няўме́ру, прысл.
Разм. Больш, чым трэба, чым патрабуе мера. Росцік Шыпулька, няўмеру худзенькі і вельмі ўжо жвавенькі першакласнік, падказаў тэхнічцы, што гэтыя малыя яшчэ не вучні. Кулакоўскі. [Сабака], відаць, няўмеру асмялеў. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парасплыва́цца, ‑аецца; зак.
Расплысціся — пра ўсё, многае. — [Кніжку] трэба прасушыць спачатку, — сказаў Віця. — Мы глядзелі, там лісты пасклейваліся і літары парасплываліся. Зуб. Папрысядалі, парасплываліся ля дарогі хвойкі ў белых аўчынах снегу. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ператуля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Разм. Перачакаць якія‑н. падзеі, хаваючыся, туляючыся дзе‑н. [Наталі] трэба было рушыцца ў дарогу, на ўсход, у далёкі гарадок, ператуляўшыся дзе-небудзь тут дзён чатыры. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раска́зчык, ‑а, м.
Той, хто расказвае. Расказчык .. шчыра і проста вядзе задушэўную размову. Майхровіч. А трэба сказаць, што расказчык з нашае Зінаіды Якаўлеўны — адмысловы. Палтаран. // Артыст, які выступае з вуснымі расказамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спагада́нне, ‑я, н.
Тое, што і спагада. Пан не мае спагадання, Што трэба жыць з сям’ёй на свеце, Што ты, як рыба тая ў сеці, Не маеш волі, ні разгону. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спецадзе́нне, ‑я, н.
Тое, што і спецвопратка. [Каляда:] — Па тэхніцы бяспекі і ахове здароўя мне трэба на аддзел бог ведае чаго ўсякага — і спецадзення, і абутку, і матэрыялу на розныя рамонты. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стручкава́цца, ‑куецца; незак.
Абл. Даваць струкі, ісці ў струкі. Каб фасоля-павітушка расла і давала плады, ёй трэба .. яшчэ і памагчы падняцца ўгору. .. Толькі тады павітушка будзе цвісці і стручкавацца. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шара́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Загадка, у якой загаданае слова падзяляецца на часткі, кожная з якіх — самастойнае слова, якое трэба адгадаць, каб выйшла галоўнае слова (напрыклад: Я — майка: востраў Ямайка).
[Фр. charade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ко́мша ’маруда’ (Нар. словатв.). Значэнне гэтага слова пададзена няправільна. Аб гэтым сведчыць ілюстрацыя: «Ці скора ужо тэй комша накомшыцца?» З кантэксту відаць, што комша мае значэнне ’абжора’, таму яго трэба суадносіць з комшыць ’прагна есці булку, пірог’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перавастры́ць сов., в разн. знач. переточи́ть; (карандаш и т.п. — ещё) перечини́ть;
п. усе нажы́ — переточи́ть все ножи́;
дрэ́нна заво́страны ало́вак трэ́ба п. — пло́хо отто́ченный каранда́ш на́до переточи́ть (перечини́ть);
п. бры́тву — переточи́ть бри́тву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)