(сапр. Гулямаў Хамід Убайдулаевіч; н. 25.4.1919, Ташкент),
узбекскі пісьменнік. Засл. дз. маст. Узбекістана (1969). Нар. пісьменнік Узбекістана (1979). Скончыў Ташкенцкі пед.ін-т (1941). Друкуецца з 1934. Аўтар зб-каў вершаў і паэм, кнігі балад «Кантыненты не спяць» (1960), раманаў гіст.-рэв., сац.-псіхал. тэматыкі «Светач» (кн. 1—2, 1958—61), «Галодны стэп» (1963), «Дарога да цябе» (1964), «Ташкентцы» (1967, Дзярж. прэмія Узбекістана імя Хамзы 1974), «Бессмяротнасць» (1977, Дзярж. прэмія СССР 1980). Перакладаў на узб. мову асобныя творы У.Шэкспіра, Лопэ дэ Вэга, А.Пушкіна.
1.каго-што. Несучы, даставіць куды-н. мімаходам, па дарозе.
З. кнігі ў бібліятэку.
2.каго-што. Закінуць, прымусіць апынуцца дзе-н. вельмі далёка, накіраваць не туды, куды належыць.
Лёс занёс майго таварыша на Далёкі Усход.
Куды гэта вас занесла?
3.што. Падняць або, падняўшы, адвесці ўбок.
З. канец бервяна.
З. руку для ўдару.
4.каго-што. Запісаць, упісаць у што-н.
З. на Дошку гонару.
З. чыю-н. думку ў пратакол.
5. звычайна безас., што. Засыпаць, замесці.
Дарогу занесла снегам.
|| незак.зано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.
|| наз.зано́с, -у, м. (да 5 знач.) і занясе́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.).
|| прым.зано́сны, -ая, -ае (да 2 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уле́гчыся, уля́гуся, уля́жашся, уля́жацца; уля́жамся, уля́жацеся, уля́гуцца; улёгся, уле́глася і улягла́ся, уле́глася і улягло́ся; уля́жся; зак.
1. Легчы (спаць ці адпачываць); змясціцца дзе-н. у ляжачым становішчы.
У. адпачываць.
Ты на гэтай канапцы не ўляжашся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змясціцца (пра прадметы).
Кнігі ўлегліся ў чамадан.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асесці, апусціцца.
Улёгся пыл.
Сена ўляглося.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Аслабець, сціхнуць, супакоіцца (разм.).
Бура ўлеглася.
Брэх сабак улёгся.
Хваляванне ўляглося.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Усталявацца, стаць.
Зіма добра ўлеглася.
|| незак.уляга́цца, -а́ецца (да 3 і 4 знач.), уклада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 і 2 знач.) іукла́двацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ты́тул
(лац. titulus = надпіс)
1) ганаровае радавое або падараванае дваранскае званне (напр. т. графа, т. барона);
2) званне, якое прысвойваецца каму-н. у знак прызнання яго заслуг (напр. т. чэмпіёна);
3) старонка кнігі, на якой надрукаваны загаловак, імя аўтара, год і месца выдання; тытульны ліст.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
валя́цца
1.несов. валя́ться;
кні́гі валя́юцца на ла́ўках — кни́ги валя́ются на скаме́йках;
2. шата́ться, па́дать;
3.страд. вали́ться, опроки́дываться; см. валя́ць;
◊ в. ў нага́х — валя́ться в нога́х;
ад ве́тру в. — шата́ться от ве́тра;
на даро́зе (зямлі́) не валя́ецца — на доро́ге (земле́) не валя́ется
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напа́сцісов., в разн. знач. напа́сть;
н. на во́рага — напа́сть на врага́;
н. на а́ўтара кні́гі — напа́сть на а́втора кни́ги;
н. на след — напа́сть на след;
на мяне́ напа́ла — ро́спач на меня́ напа́ло отча́яние;
напа́ла хваро́ба — напа́ла боле́знь;
напа́ла моль — напа́ла моль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пералічы́цьсов.
1. пересчита́ть, просчита́ть;
2. (считая, упомянуть) перечи́слить;
п. па на́звах усе́кні́гі — перечи́слить по назва́ниям все кни́ги;
3. (заново) пересчита́ть;
4. (перевести на чей-л. счёт) перечи́слить;
◊ на па́льцах п. — по па́льцам перече́сть (пересчита́ть);
п. рэ́бры — пересчита́ть рёбра; помя́ть бока́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
verschlíngen
*
I
vt праглына́ць, паглына́ць, глыта́ць (тс. кнігі)
j-n mit den Áugen ~ — е́сці каго́-н. вача́мі
2) разм. паглына́ць (многа грошай і г.д.)
II
1.
vt пераплята́ць, сплята́ць
2.
(sich) пераплята́цца; перавіва́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
range2[reɪndʒ]v.
1. выстро́йваць у рад; ста́віць па пара́дку;
range books on the shelf according to size размяшча́ць на палі́цы кні́гі па фарма́це
2. (along) распасціра́цца, распаўсю́джвацца; цягну́цца ўздоўж (чаго-н.)
3. : be ranged against smb./smth. аб’ядна́цца су́праць каго́-н./чаго́-н.
4. вага́цца;
range from/between вага́цца ў пэ́ўных ме́жах;
ran ge in size/length/price вага́цца ў паме́ры/даўжыні́/цане́
5. вандрава́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
wégkriegen
vt
1) выдаля́ць, выво́дзіць (плямы)
2) адця́гваць ува́гу, адрыва́ць
man kann ihn vom Buch nicht ~ — яго́ не́льга адарва́ць ад кні́гі
3) разм. атрыма́ць
er hat was wéggekriegt — ён атрыма́ў наганя́й
4) разм. разве́даць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)