Verbum

адва́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у, гл. адваліць (да 1 знач.).

2. -а. Прыстасаванне ў плузе для адразання і пераварочвання пласта зямлі.

3. -а. Перавернуты пласт зямлі.

4. -а. Насып з пустых парод, шлаку і пад. на горных распрацоўках (спец.).

|| прым. адва́льны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

◊

Да адвалу (разм.) — наесціся да сыці.

аддалі́ць, -далю́, -далі́ш, -далі́ць; -далі́м, -даліце́, -даля́ць; -да́лены; зак., каго-што.

1. Зрабіць больш далёкім (у прасторы, часе і пад.).

А. прадмет ад фотаапарата.

А. сустрэчу.

2. Выклікаць адчужанасць, стаць прычынай адчужанасці.

Гэтае здарэнне канчаткова аддаліла іх.

|| незак. аддаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. аддалі́цца, -лю́ся, -лі́шся, -лі́цца; -лі́мся, -ліце́ся, -ля́цца; незак. аддаля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. аддале́нне, -я, н.

адкла́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -кладзе́цца; зак.

1. Асесці, назбірацца.

Іл адклаўся за гады на дне возера.

2. Адтэрмінавацца, перанесціся на больш позні час.

Паездка за горад адклалася.

3. перан. Запасці ў памяць, душу і пад., адлюстравацца, захавацца.

Уражанні дзяцінства адклаліся ў сэрцы надоўга.

|| незак. адклада́цца, -а́ецца і адкла́двацца, -аецца.

|| наз. адклада́нне, -я, н.

адклі́кнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.

1. Адказаць на воклік, зварот; адазвацца, адгукнуцца; прагучаць у адрас.

Дзе вы, адклікніцеся!

А. на пісьмо.

2. перан. Выявіць свае адносіны да чаго-н., выказаць спачуванне, гатоўнасць садзейнічаць чаму-н.

А. на просьбу.

3. Абудзіцца, выявіцца пад уплывам чаго-н. (пра ўспаміны, пачуцці).

Голас адклікнуўся ў сэрцы.

|| незак. адкліка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

ігра́, -ы́, мн. ігры, іграў, ж.

1. Выкананне музычнага твора, сцэнічнай ролі.

Майстэрская ігра.

2. Хуткая змена, пералівы колераў, святла і пад.

І. фарбаў.

3. Тое, што і гульня (у 2 знач.).

Спартыўныя ігры.

Азартная і.

4. Тайныя задумы, наўмысныя дзеянні, інтрыгі.

Разгадаць біржавую ігру.

|| прым. ігравы́, -а́я, -о́е і ігра́льны, -ая, -ае.

Ігравыя формы навучання.

Ігральны бізнес.

караву́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Вайсковая ўзброеная варта.

Выклікаць к.

2. Абавязкі па ахове чаго-н.

Несці к.

Узяць каго-н. пад к.

3. у знач. выкл. Заклік на дапамогу пры небяспецы (разм.).

К!

Ратуйце!

◊

Узяць на каравул — аддаць пашану асобым ружэйным прыёмам.

|| прым. караву́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

К. начальнік.

Змяніць каравульных (наз.).

караго́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Калектыўны танец у славянскіх народаў, удзельнікі якога з песнямі ходзяць па крузе (звычайна ўзяўшыся за рукі), а таксама ўдзельнікі такога танца.

Вадзіць к.

Кружыцца ў карагодзе.

2. Круг, утвораны людзьмі, якія ўзяліся за рукі падчас гульні, танца і пад.

Дзеці сталі ў к. вакол ёлкі.

|| прым. караго́дны, -ая, -ае.

кіпцю́р і капцю́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Востры загнуты рагавы прыдатак на пальцах птушак, многіх паўзуноў і млекакормячых.

2. Пазногаць (разм.).

◊

Паказаць кіпцюры — пра пагрозу.

Трапіць у кіпцюры каму — аказацца, быць пад уладай каго-н.

|| памянш. кі́пцік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. кі́пцікавы, -ая, -ае.

|| прым. кіпцю́рны, -ая, -ае і капцю́рны, -ая, -ае.

кла́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. гл. класці.

2. Частка якой-н. пабудовы — тое, што зложана з цэглы, каменю (спец.).

Старажытная к.

3. Дошка, жэрдкі або некалькі пален, прыстасаваныя для пераходу цераз рэчку, канаву, гразкае месца і пад.

5. Невялікі драўляны памост на беразе рэчкі для паласкання бялізны, чэрпання вады.

6. Адкладванне яец насякомымі, птушкамі.

крэйсі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак.

1. Плаваць, рабіць рэйсы па пэўным маршруце.

2. Ажыццяўляць ваенны нагляд у якіх-н. водах, плаваць з мэтай разведкі, аховы берагоў, правядзення асобных баявых дзеянняў і пад.

|| наз. крэ́йсерства, -а, н. (да 2 знач.); прым. крэ́йсерскі, -ая, -ае.

Крэйсерская эскадра.

○

Крэйсерская скорасць (спец.) — нармальная скорасць карабля або самалёта ў адрозненне ад максімальнай.