ВЭ́КСАЛЬНАЕ АБАРАЧЭ́ННЕ,
працэс руху вэксаля ад моманту эмісіі (выпуску) да пагашэння. Вэксальнае абарачэнне простага (непераводнага) вэксаля ўключае яго эмісію, захаванне, улік (пагашэнне). Вэксальнае абарачэнне пераводнага вэксаля ўключае таксама працэс яго перадачы (індасамент), што азначае перадачу правоў ад адной асобы да другой.
т. 4, с. 336
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЗАВА́ДКАСНЫ РУХАВІ́К,
газа-дызель, газавы рухавік, у якім газапаветр. сумесь у цыліндрах сціскаецца настолькі, што ўпырснутая ў канцы ходу сціскання порцыя вадкага паліва ўзгараецца (як у дызеля). Ступень сціскання каля 15. Выкарыстоўваюцца на газаперапамповачных, нафта- і газабуравых устаноўках, на транспарце.
т. 4, с. 424
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКСЕЛЕРА́ТАР (ад лац. accelerare паскараць) у тэхніцы, рэгулятар колькасці гаручай сумесі, што паступае з карбюратара ў цыліндры рухавіка ўнутр. згарання (у дызелях — паліва з помпы). Прызначаны для змены частаты вярчэння каленчатага вала рухавіка і адпаведна скорасці руху аўтамабіля, трактара і інш.
т. 1, с. 204
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛЬКЛЕ́Д
[ад ал(юміній) + англ. clad пакрыты],
паўфабрыкат (ліст, труба) з высокатрывалага алюмініевага сплаву, пакрыты (плакіраваны) алюмініем высокай чысціні або інш. сплавам. Таўшчыня плакіравальнага слоя не менш як 35 мкм, што забяспечвае электрахім. ахову ад карозіі, зніжае стат. стамляльную трываласць матэрыялу.
т. 1, с. 278
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
нарасці́ць, -рашчу́, -ро́сціш, -ро́сціць; зак.
1. чаго. Вырасціць у нейкай колькасці.
Н. кветак.
2. што і чаго. Вырасціць што-н. на чым-н.
Н. мускулы.
3. што. Павялічыць у памерах, дабаўляючы што-н.
Н. сцяну.
|| незак. наро́шчваць, -аю, -аеш, -ае; наз. наро́шчванне, -я, н. і нарашчэ́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падкла́сці, -ладу́, -ладзе́ш, -ладзе́; -ладзём, -ладзяце́, -ладу́ць; -ла́ў, -ла́ла; падкладзі́; -ла́дзены; зак.
1. што. Палажыць пад што-н.
П. падушку пад галаву.
2. што і чаго. Кладучы, дадаць.
П. кашы на талерку.
3. што. Палажыць тайком, з якім-н. намерам.
П. ананімнае пісьмо.
|| незак. падклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і падкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падлажы́ць, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.
1. што. Палажыць пад што-н.
П. камень пад кола.
2. што. Залажыўшы, падшыць.
П. ніз спадніцы.
3. чаго. Кладучы, дабавіць.
П. дроў у печ.
4. што. Палажыць скрытна, з якой-н. мэтай.
У стол падлажылі запіску.
|| незак. падклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і падкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазаця́гваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Зацягнуць куды-н. або ў што-н. усё, многае ці ўсіх, многіх.
П. лодкі да ракі.
2. што, пераважна безас. Пакрыць тонкім слоем чаго-н. усё, многае; загаіць усё, многае.
Сажалку пазацягвала раскай.
Раны пазацягвала.
3. што. Туга сцягнуць усё, многае.
П. рукзакі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
1. каго-што. Паказацца падобным да каго-, чаго-н.
2. што, пра што, аб чым, з дадан. і без дап. Выклікаць успамін.
Пісьмо нагадала мінулае.
3. што і без дап. Успомніць.
Н. дзяцінства.
|| незак. нага́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. нага́дванне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак.
1. што. Топчучы, зараўняць або ўціснуць што-н., прыціснуць.
З. сляды.
З. сцізорык у зямлю.
З. каго-н. у гразь (перан.: зняславіць, ачарніць; разм.).
2. каго (што). Топчучы, задушыць, забіць.
Конь затаптаў шчаня.
3. што. Забрудзіць слядамі (разм.).
З. падлогу.
|| незак. зато́птваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)