пры́мы, ‑аў; адз. няма.
Пасяленне, пражыванне мужчыны пасля жаніцьбы ў сям’і жонкі; прымацтва. Маці кажа, што трэба сыну ісці куды-небудзь у прымы, да багатай дзеўкі, а бацька пярэчыць: «Прымачы хлеб сабачы»... Пестрак. Прымы .. [Лапінкі] нясытыя: морг поля і хата на курынай ножцы. Брыль.
•••
Прыстаць (пайсці) у прымы гл. прыстаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самацёкам, прысл.
1. Сілай свайго цяжару (пра рух вадкасці і сыпкіх рэчываў). Вада па трубах ідзе самацёкам.
2. перан. Само сабой, стыхійна, неарганізавана. Хаця апошняя масавая сцэна характарызуе рыбакоў як палітычна свядомы калектыў, аднак было б наіўнасцю думаць, што далейшая дзейнасць гэтага калектыву можа ісці самацёкам. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спатыка́цца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да спатыкнуцца.
2. Ісці, няспрытна, няёмка ступаючы (ад слабасці, стомы і пад.). Ад стомы .. [конь] хістаўся ў бакі, спатыкаўся. Мележ. Два разы прагна, глыбока зацягнуўся [Шура], і закружылася галава, стаў спатыкацца, як п’яны. Навуменка.
спатыка́цца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да спаткацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упрасі́ць, упрашу, упросіш, упросіць; зак., каго.
Настойліва просячы, угаварыць, пераканаць зрабіць што‑н., схіліць да чаго‑н. Нара не хацела ісці дамоў, але старая ўпрасіла яе пагаварыць з людзьмі. Дуброўскі. Колькі каштавала Шурку ўпрасіць Косціка ўзяць яго сёння з сабой у лес, — і вось ён нарэшце ідзе. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чака́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. чакаць. Дзед Талаш .. хацеў рушыць і ісці хоць куды, абы не стаяць тут .. у бясплодным чаканні. Колас. Вечарам сядзела .. [Ганна] дома — і сумная і поўная трывожнага чакання. Чорны.
2. Непрыняцце рашэнняў некаторы час з мэтай дачакацца зручнага моманту. Палітыка чакання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nebenhér
adv
1) по́бач
~ géhen* [nebenhérgehen* аддз. vi (s)] — ісці́ по́бач, парале́льна адбыва́цца
2) мімахо́дзь
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
tróllen
1.
vi (s) дро́бненька ту́паць [хадзі́ць], перабіра́ць нага́мі
2.
(sich)
разм. выбіра́цца, ісці́ (пакрыўджаным); уцяка́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
wéiterfahren
* аддз. vi (s) праця́гваць е́хаць, е́хаць дале́й, ісці́ дале́й
mit der Réde ~ — праця́гваць выступа́ць [гавары́ць]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
quáckeln
vi разм.
1) вярзці́, пле́сці лухту́
2) бурча́ць
3) хвалі́цца
4) ківа́цца, ісці́ ківа́ючыся
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
verkéhrt
1.
a скажо́ны, няпра́вільны, памылко́вы, абсу́ры́ны
das ist gar nicht (éinmal so) ~ — гэ́та не так ужо́ і недакла́дна [непрыма́льна]
2.
adv
1) навы́варат
~ géhen* — ісці́ туды́ і сюды́, ісці́ абы-цк [сяк-та́к]; перан. ісці́ так і сяк
2) наадваро́т (апрануць)
etw. ~ ánfangen* — пача́ць не з таго́ канца́
álles gestáltete sich ~ — усё атрыма́лася шы́варат-навы́варат
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)