шлю́ бны , ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шлюбу. Шлюбны саюз. Шлюбны абрад. // Манька каторы раз прымярала ўжо сваё шлюбнае ўбранне. Крапіва .
2. Які мае адносіны да перыяду спарвання ў жывёл. Самцы былі ў шлюбным уборы: спіны ў іх пацямнелі і зрабіліся гарбатыя, сківіцы пагрозліва выгнуліся. Караткевіч . Паветра звініць птушыным гоманам, крыкамі, шлюбнымі злётамі і клопатамі аб сваім доме, аб прыпынішчы. Колас .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
моё
1. см. мой
2. сущ. разг. род. о́ ср. мн. нет
поживи́ те-ка с моё пажыві́ це сто́ лькі як я;
он зна́ ет лу́ чше моего́ ён ве́ дае лепш за мяне́ ;
своё бери́ , а моего́ не тронь сваё бяры́ , а майго́ не руш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
призре́ ть сов. книжн. (дать приют)у́ лак (каму, чаму) ; даць прыста́ нішча (каму, чаму) ; (взять на своё попечение, содержание) узя́ ць на свой до́ гляд (на сваё ўтрыма́ нне); (позаботиться) паклапаці́ цца (аб кім, аб чым) ; (приютить) прытулі́ ць (каго, што) ;
призре́ ть сироту́ даць прыту́ лак (прыста́ нішча) сіраце́ , прытулі́ ць сірату́ .
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заваява́ ць eró bern vt vt перан. í ngen* vt é rben* vt í nnen* vt
заваява́ ць мір í eden erkämpfen;
заваява́ ць сваё пра́ ва
заваява́ ць свабо́ ду é iheit erkämpfen [errí ngen* ];
заваява́ ць прыз í nnen* ;
заваява́ ць пе́ ршае ме́ сца é rsten Platz belé gen [errí ngen* ];
заваява́ ць даве́ р á uen gewí nnen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Lé isten
m -s, - капы́ л
◊ á lle über é inen ~ schlá gen* — ≅ ме́ раць усі́ х на адзі́ н капы́ л
Schú ster, bleib bei dé inem ~! — ≅ не сунь но́ са не ў сваё про́ са; калі́ худ, не лезь на кут
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Nächste
sub m , f -n, -n блі́ зкі, -кая
◊ jé der ist sich selbst der ~ — ≅ ко́ жны млын на сваё ко́ ла ваду́ ця́ гне
der ~ bí tte! — калі́ ла́ ска, насту́ пны!
wer ist der ~? — хто насту́ пны?
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Schlé use
f -, -n тэх. шлюз
◊ der Hí mmel öffnete á lle ~n — жарт. бе́ здань нябе́ сная раскры́ лася, дождж палі́ ў як з вядра́
die ~n der Beré dsamkeit á ufziehen* [öffnen] — пусці́ ць у ход усё сваё красамо́ ўства
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
го́ лас , -у, мн. ы́ , галасо́ ў, м.
1. Гукі, якія ўтвараюцца ваганнем галасавых звязак, што знаходзяцца ў горле.
Ля рэчкі чуліся вясёлыя галасы.
Высокі г.
2. Асобная самастойная партыя многагалосага твора вакальнай і інструментальнай музыкі.
Раманс для двух галасоў.
3. Меркаванне, выказванне, думка.
Падаць г. (выказаць сваю думку). Прыслухоўвацца да голасу мас.
4. Права заяўляць сваё меркаванне пры вырашэнні дзяржаўных пытанняў.
Не хапіла аднаго голасу на выбарах.
Галасы выбаршчыкаў.
Падлік галасоў.
Рашаючы г.
5. Клавіш музычнага інструмента (разм. ).
У акардэоне сапсаваліся галасы.
◊
На ўвесь голас — гучна, на поўную сілу.
У адзін голас — дружна, адзінадушна.
|| памянш. галасо́ к , -ска́ , мн. і́ , -ско́ ў, м. знач. ).
|| прым. галасавы́ , -а́ я, -о́ е (да 1 знач. ).
Галасавыя звязкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расці́ , расту́ , расце́ ш, расце́ ; расцём, расцяце́ , расту́ ць; рос, расла́ , -сло́ ; незак.
1. Пра жывыя істоты, арганізмы: жывучы, павялічвацца.
Дзеці растуць.
Дрэвы растуць.
2. Праводзіць дзе-н. , у якіх-н. умовах сваё дзяцінства, раннія гады жыцця.
Хлопчык рос у вёсцы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Павялічвацца колькасна, у памерах, аб’ёме.
Расце ўраджай пшаніцы.
Расце попыт на тавары.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Мацнець, узмацняцца.
У душы расло незадавальненне.
Расце аўтарытэт.
5. Удасканальвацца, развівацца.
Ён расце як вучоны.
6. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Аб раслінах: распаўсюджвацца, існаваць; знаходзіцца ў працэсе росту.
Мандарыны растуць на поўдні.
У садзе раслі толькі яблыні.
|| зак. вы́ расці , -расту, -расцеш, -расце; -расцем, -расцеце, -растуць; вы́ рас, -сла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкры́ цца , -ры́ юся, -ры́ ешся, -ры́ ецца; зак.
1. Стаць адкрытым; адчыніцца (гл.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Пра рану: перастаць зажываць, разысціся краямі.
Адкрыліся старыя раны.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв. ), перан. Стаць бачным, паказацца.
Наперадзе адкрыўся цудоўны краявід.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Выявіцца, з’явіцца (разм. ).
Адкрылася хвароба.
5. каму . Расказаць пра сябе адкрыта, шчыра, прызнацца ў чым-н.
А. свайму сябру.
6. Стаць зразумелым каму-н.
Перад намі адкрылася ясная будучыня.
Свет мастацтва адкрыўся для мяне.
7. перан.
Перад ім адкрываліся ўсе дзверы.
8. Пачаць сваё існаванне, дзейнасць (пра ўстанову, прадпрыемства і пад. ).
У суседняй вёсцы адкрылася школа.
|| незак. адкрыва́ цца , -а́ юся, -а́ ешся, -а́ ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)