«БЕЛАРУ́СКАЯ КРЫНІ́ЦА»
(«Bielaruskaja krynica»),
штотыднёвая (у 1940 двухтыднёвая) грамадска-
С.В.Говін.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«БЕЛАРУ́СКАЯ КРЫНІ́ЦА»
(«Bielaruskaja krynica»),
штотыднёвая (у 1940 двухтыднёвая) грамадска-
С.В.Говін.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРАЧАНІ́НАЎ Аляксандр Ціханавіч
(25.10.1864, Масква — 4.1.1956),
рускі кампазітар. Скончыў Маскоўскую і Пецярбургскую (1893, клас М.Рымскага-Корсакава) кансерваторыі. Пасля 1917 канцэртаваў як дырыжор і піяніст, праводзіў лекцыі-канцэрты. З 1925 жыў за мяжой (у Парыжы, з 1939 у Нью-Йорку). У творчай спадчыне
Літ.:
Александров Ю. Страницы жизни // Сов. музыка. 1964. № 10;
Нелидова-Фавейская Л. Последние годы // Там жа;
Шырма Р.Р. Песня — душа
Г.І.Цітовіч.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
стая́ць, стаю́, стаі́ш, стаі́ць; стаі́м, стаіце́, стая́ць; стой;
1. Знаходзіцца ў вертыкальным становішчы, не рухаючыся з месца.
2. (1 і 2
3. Быць, знаходзіцца, займаючы якое
4. (1 і 2
5. (1 і 2
6. (1 і 2
7. Мець часовае месцазнаходжанне, размяшчацца дзе
8. Мужна і стойка трымацца ў баі, вытрымліваць націск.
9.
10. Пастаянна быць у памяці, перад вачамі (пра думкі, уяўленні
11. (1 і 2
12. (1 і 2
13. стой(це),
1) у
2) як выражэнне нязгоды, здзіўлення, прыпамінання чаго
Стаяць на сваім — упарта, настойліва адстойваць свой погляд, сваю думку.
Стаяць на цвёрдай глебе — мець трывалую аснову для сваіх планаў, спраў
Як стой (як стаіць) (
1) вельмі хутка; адразу;
2) без нічога, без рэчаў.
||
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
час, -у,
1. Бесперапынная і пастаянная змена мінут, гадзін, дзён
2. Прамежак пэўнай працягласці ў паслядоўнай змене гадзін, дзён, гадоў
3. Нейкі пэўны момант, у які што
4. Пара года, дня
5. Перыяд, эпоха ў гісторыі або жыцці чалавека,
6. Зручны момант, спрыяльная пара для чаго
7. У філасофіі: адна з асноўных аб’ектыўных (разам з прасторай) форм існавання матэрыі.
8. У граматыцы: катэгорыя дзеяслова, якая выражае адносіны дзеяння або стану да моманту гаворкі або да якога
Мясцовы час — час, які ўстанаўліваецца для пэўнага геаграфічнага пояса, раёна, для пэўнай мясцовасці.
Адзін час — на працягу нейкага часу; некалі, даўней.
Ад часу да часу; час ад часу — калі-нікалі, зрэдку.
Без часу — заўчасна, не пражыўшы адведзены час.
Да часу —
1) часова;
2) раней тэрміну.
З часам — у будучым, некалі.
На скорым часе — неўзабаве, хутка.
На часах — на апошнім месяцы цяжарнасці (пра жанчыну).
Па часе — пасля таго, як ужо што
Тым часам — адначасова з гэтым, у той самы момант.
У добры час — пажаданне поспеху, удачы каму
У свой час —
1) некалі, калісьці, раней, у мінулым;
2) своечасова, калі ў чым
У час — своечасова, у патрэбны момант.
Час не чакае — нельга далей адкладваць, трэба спяшацца з выкананнем чаго
Час прабіў — прыйшла, настала пара для чаго
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дане́сці 1, ‑нясу, ‑нясеш, ‑нясе; ‑нясём, ‑несяце;
Несучы, даставіць да якога‑н. месца.
дане́сці 2, ‑нясу, ‑нясеш, ‑нясе; ‑нясём, ‑несяце;
1. Далажыць, паведаміць; зрабіць данясенне.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́ля, ‑і,
1. Свядомае і мэтанакіраванае рэгуляванне чалавекам сваёй дзейнасці.
2. Жаданне, патрабаванне.
3. Улада, права.
4. Свабода, незалежнасць;
5.
6. Магчымасць дзейнічаць самастойна.
7. Становішча, пры якім жыццё чалавека, жывёл, птушак не абмежавана ўмовамі зняволення.
8. Прастор, прыволле, раздолле.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ува́га, ‑і,
1. Сканцэнтраванасць думак, зроку, слыху на чым‑н., накіраванасць думак.
2. Клапатлівыя, чулыя адносіны, прыхільнасць да каго‑, чаго‑н.
3. Дадатковае тлумачэнне да тэксту; заўвага.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяжа́р, ‑у,
1. Вага чаго‑н. (звычайна цяжкага).
2. Цяжкая ноша, груз вялікай вагі.
3. Абавязкі, павіннасці, цяжкасці, звязаныя з чым‑н. адказным, непрыемным і пад.
4. Адчуванне (звычайна непрыемнае) чаго‑н. цяжкага (у целе, галаве і пад.).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалаве́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да чалавека (у 1 знач.), належыць яму.
2. Уласцівы, характэрны для чалавека.
3. Гуманны, чалавечны.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чэсць, ‑і,
1. Сукупнасць маральных прынцыпаў, якімі чалавек кіруецца ў сваіх грамадскіх і асабістых паводзінах.
2. Аўтарытэт, незаплямленая рэпутацыя чалавека, яго чэснае, добрае імя.
3. Цнота, нявіннасць (пра жанчыну).
4. Слава, павага, пашана каму‑н.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)