ужо́ даўно́ schon längst, schon seit lánger Zeit;
ужо́ не раз schon wiederhólt [víelmals];
яна́ ўжо́ не дзіця́ sie ist kein Kind mehr
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
цяпер, зараз; сягоння, сёння (перан.) □ у сучасны момант, у наш час, гэтым разам, у гэты раз, на гэты раз
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Пералама́ць (пырылома́ты) ’пераараць іржышча’ (стол., Нар. лекс.), пірілума́ць (па́хыту) ’апрацаваць бараной адзін раз’ (Юрч. СНЛ), пераламі́цца ’пераламацца’ (Бяльк.). Да пера- і лама́ць (гл.), параўн. перамяша́ць ’пераараць папар вясною’, перабіва́ць ’баранаваць перад сяўбой’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́здараж ’ростань, месца, дзе сходзяцца і разыходзяцца дарогі’ (Байк. і Некр. — з Коласа). Укр.ро́здорож, роздорі́жжя ’тс’. Беларуска-ўкраінская ізалекса, якая да прасл.*orz‑dorg‑ь > раз- (роз-) і дарога (гл.) параўн. раздарожжа (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўтары́цца, ‑таруся, ‑торышся, ‑торыцца; зак.
1. Прагучаць, пачуцца зноў, яшчэ раз; узнавіцца. Трошачкі счакаўшы, выццё, яшчэ болей жудаснае, паўтарылася зноў.Колас.Стук паўтарыўся, быў ён рэзкім, настойлівым.Лынькоў.Плач, падобны да енку, нудны і жаласлівы, паўтарыўся.Арабей.
2. Адбыцца, здарыцца зноў, яшчэ раз. Размова паўтарылася. Хвароба паўтарылася. □ І хоць не ўсё паўторыцца на свеце, Я веру ў гэты лес, я веру ў сад.Пысін.
3.Зак.да паўтарацца (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разм. Тое, што і напомніць (у 1 знач.). — Тата, дык ты ж глядзі, не забудзь пра саначкі, — яшчэ раз напамянула Мая.Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патанчэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў тонкім, танчэйшым. [Чэрві], ружовыя і патанчэлыя, выцягваюцца ў струны.Крапіва.Патанчэлая .. шыя [Шысцера] раз-пораз выцягвалася з каўняра, а заклапочаныя вочы некага вышуквалі ў зале.Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадэкламава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што і без дап.
1. Выразна прачытаць мастацкі твор. Смялей і з большым захапленнем прадэкламаваў Сымон другі раз [верш].Колас.
2.перан. Штучна, узнёсла прагаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахудзе́лы, ‑ая, ‑ае.
Які пахудзеў. Прыязджаў [бацька] дадому то вясёлы, калі ўдавалася добра зарабіць, а іншы раз сярдзіты, крыклівы, няголены, пахудзелы, толькі вочы нядобра блішчалі з-пад насупленых броваў.Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біцю́г, ‑а, м.
Рабочы конь — цяжкавоз буйной пароды. [На вуліцы] .. іншы раз нават цокаюць па бруку падковамі вялізныя.. біцюгі, якія развозяць паклажу па раскіданых у глухіх завулках крамках і ларках.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)